نشریه دانش زیستی ایران
سال دوم شماره 3 (پاییز 1386)

تشکیل سنگ های ادراری یک مشکل جهانی است و شامل گروه نژادی، جغرافیایی و فرهنگی خاصی نمی شود. سنگ های اسید اوریک از نظر فراوانی بعد از سنگ های آهکی قرار دارند. سنگ های اسید اوریک از هیپراوریکوزوری، pH اسیدی ادرار یا هر دو ناشی می شوند. در طب سنتی ایران، گیاهان دارویی بسیاری برای دفع یا حل‎کردن سنگ های کلیوی استفاده می شوند. در پژوهش حاضر، اثرات پوست میوه خربزه (Cucumis melo)، پوست میوه هندوانه (Citrullus vulgaris)، کاکل ذرت (Zea mays) و بخش های هوایی گیاه خارشتر (Alhaji manifera) بر انحلال سنگ های اسید اوریکی مورد بررسی قرار گرفته است. سنگ های کلیوی اسید اوریکی، طی عمل جراحی، جمع آوری و پس از پودر کردن، در لوله های جداگانه با سالین یا عصاره های الکلی گیاهان، مخلوط و به مدت 6 روز در درجه حرارت 37 درجه سانتی گراد نگهداری شدند. سپس، نمونه ها سانتریفیوژ شده و غلظت اسید اوریک در محلول بالایی نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که این گیاهان قدرت تجزیه اسید اوریک و کاهش غلظت آن در نمونه ها را دارند. همچنین، گیاه خارشتر، بیشترین تاثیر را در تجزیه اسید اوریک در مقایسه با 3 گیاه دیگر دارد. بنابراین، تحقیق حاضر، کاربرد سنتی این گیاهان را برای درمان سنگ های اسید اوریکی تایید کرده و گیاهان به‎کار رفته و به‎ویژه گیاه خارشتر را کاندیدای مناسبی برای درمان این دسته از سنگ ها معرفی می نماید.

روش میکرواستخراج مایع مایع پخشی (DLLME) به عنوان روشی نوین برای آماده سازی نمونه ها ابداع شده است. در مطالعه حاضر، از ادغام این روش با کروماتوگرافی گازی، برای پیش تغلیظ ترکیبات بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و متا زایلن در نمونه های ادرار استفاده شده است. حساسیت روش برای نمونه های بیولوژیک، خوب بوده و به حلال زیادی برای استخراج نیاز ندارد. روش دارای افقی روشن جهت پیش تغلیظ ترکیبات در نمونه های بیولوژیک است. حجم کم نمونه (حدود ml 7)، تکرارپذیری مناسب و محدوده خطی بودن روش، بسیار جالب به نظر می رسد. حدود تشخیص برای بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و متا زایلن در حدود μg/L 01/0 – 004/0 بود. نتایج به دست آمده، روی 25 کارگر صنایع چوب که در معرض BTEX بودند انجام شد (15 نفر معتاد به سیگار و 10 نفر غیر سیگاری).

با وجود این که تمامی موجودات از 61 کدون جهت تولید پروتئین ها استفاده می نمایند، اما هر ارگانیسمی تمایل به استفاده از کدون های خاصی دارد که این امر، بیان پروتئین های نوترکیب را در میزبان های هترولوگوس، با مشکل مواجه می سازد. با توجه به این که اغلب اسیدهای آمینه، دارای بیش از یک کدون جهت شناسایی توسط tRNA هستند، این امکان وجود دارد که بدون تغییر در نوع یک اسیدآمینه، کدون مربوط به آن را بر اساس استفاده (Usage) آن در یک میزبان خاص مانند E. coli تغییر دهیم. اعمال Codon Usage در ناحیه N-terminal از ژن hbfgf توسط روش Site Directed Mutagenesis انجام و میزان بیان hbFGF با استفاده از تکنیک‎های SDS-PAGE و Western Blot اندازه‎گیری و با ژن وحشی، مقایسه شد. تفاوت میزان تولید ژن موتانت و ژن وحشی، بسیار قابل توجه و معنی دار بود؛ به طوری که در بررسی ها توسط SDS-PAGE عملا باند مشخصی برای محصول ژن موتانت مشاهده نشد. در حالی که در مورد ژن وحشی، باندهای مربوطه بسیار مشخص و دارای شدت رنگ بالایی بودند. با توجه به این که تا مرحله قبل از رونویسی ژن (ساخت mRNA) شرایط هر دو ژن موتانت و وحشی، مشابه در نظر گرفته شده بود، این اختلاف فاحش در میزان بیان دو ژن را می توان به کارآمدی mRNA برای ترجمه ارتباط داد. نتایج به دست آمده بیانگر جلوگیری از شروع ترجمه کارآمد توسط ساختارهای ثانویه پایدار در ناحیه '' 5 از mRNA می باشد.

پروتئین فعال‎کننده پلاسمینو‍‍ژن (t-PA) جهت درمان بیماری های ترومبولیتیک نظیر سکته میوکاردیال و آمبولیسم ریوی که عامل اتیولوژیک اساسی بیماری، نقص و یا در موارد شدیدتر انسداد کامل رگ های خونی توسط لخته خونی است، کاربرد یافته و امروزه بهبود ویژگی های فارماکوکینتیک آن مورد توجه قرار گرفته است. Reteplase (K2S) یک مشتق حذفی نوترکیب از مولکول t-PA طبیعی است که نیمه عمر و مقاومت آن به مهارکننده، نسبت به مولکول t-PA طبیعی، افزایش چشمگیری را نشان می دهد. به دلیل ویژگی های مطلوب و مزایای بسیار زیاد مولکول Reteplase (K2S)، تولید آن برای اولین بار در ایران ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق، هدف اصلی، کلونینگ فرم K2S ژن t-PA در سیستم یوکاریوتیک Leishmania tarentolae است که یکی از سیستم های نوین مطرح شده جهت کلونینگ و بیان پروتئین های انسانی می باشد. پس از طراحی و ساخت فرم K2S، ژن مزبور درون وکتور بیانی اختصاصی کلون شده و در سایت 18ssurRNA سلول های L. tarentolaeاز طریق Homologus recombination طی فرآیند الکتروپوریشن وارد گردید. با توجه به این که محیط های کشت سیستم یوکاریوت ساده و ارزان است، امیدواریم با کلونینگ ژن K2S در این سیستم بتوانیم علاوه بر تولید این دارو برای اولین بار در ایران، هزینه تولید را نیز به حداقل برسانیم.

هیداتیدوز یا بیماری کیست هیداتیک، ناشی از ابتلا به مرحله لاروی انگل اکی‎نوکوکوس گرانولوزوس بوده که جزو بیماری های مهم مشترک بین انسان و دام می باشد. اهمیت بیماری در مناطقی مثل ورامین که از کانون‎های کشاورزی و دامپروری می باشد دو چندان می شود. از آن‎جایی که در سال 1376 مطالعه سرواپیدمیولوژیک هیداتیدوز دراین ناحیه انجام شده بود، به‎منظور تعیین تغییرات شیوع هیداتیدوز پس از یک دوره ده ساله، این تحقیق انجام گرفت. در این مطالعه با استفاده از لانست و لوله هماتوکریت هپارینه نمونه خون 700 فرد به مانند ده سال پیش از سه منطقه روستایی، نیمه شهری و شهری، جمع‎آوری و با دستگاه میکروسانتریفیوژ سرم آنها جدا شد. این نمونه ها تا زمان انجام آزمایش در فریزر منهای 20 درجه نگهداری شدند. سپس از نظر وجود آنتی‎بادی ضد کیست هیداتیک با روش ELISA در عیار مرزی (cut off) 260/0 مورد ارزیابی قرار گرفتند. درصد آلودگی در 113 نمونه منطقه روستایی، 8/16 درصد، در 174 نمونه منطقه نیمه‎شهری 8 درصد و در413 نمونه منطقه شهری 45/1 درصد گزارش شد. نتایج در مقایسه با سال 1376 نشان داد که میزان آلودگی در منطقه روستایی چندان تغییر نکرده است؛ در منطقه نیمه‎شهری، کاهش نسبی و در منطقه شهری کاهش قابل‎ملاحظه ای وجود دارد. لذا، مسؤولین باید برای کنترل بیماری در منطقه روستایی به منظور کاهش زیان های اقتصادی آن، تلاش دو چندانی انجام دهند.

جنس شبدر که یکی از بزرگترین جنس‎های تیره بقولات محسوب می‎شود، مشتمل بر 6 بخش در کشور ایران است. بخش Vesicaria شامل 4 گونه یک‎ساله T. bullatum، T. resupinatum، T. Clusii، T. tomentosum و 3 گونه چند ساله T. tumens، T. fragiferum و T. physodes است. بین گونه های یک‎ساله این بخش، تشابه مورفولوژیکی بالایی به‎ویژه از نظر خصوصیات کاسه در مرحله گل و میوه، شکل دانه های بالایی کاسه و شکل جام گل، دیده می‎شود؛ به‎طوری که تفکیک و شناسایی آن‎ها را بسیار مشکل می‎سازد. از سویی، بین گونه های این بخش با گونه T. spumosum از بخش Mistyllus بر اساس منابع موجود، خویشاوندی نزدیکی مشاهده می‎شود. در پژوهش انجام‎شده با بهره‎گیری از دانش تاکسونومی عددی، گونه های بخش Vesicaria با یکدیگر و با گونه T. spumosum مقایسه گردیده‎اند. تجزیه خوشه‎ای به‎روش Single Linkage، 13 گروه اصلی را مشخص نمود. جمعیت‎های گونه های چند ساله در گروه های جداگانه و جمعیت‎های مربوط به گونه T. spumosum در میان جمعیت‎های گونه های یکساله بخش Vesicaria قرار گرفت. رسته‎بندی جمعیت‎ها بر اساس تجزیه به مؤلفه های اصلی اول و دوم، نتایج خوشه‎ای را تایید نمود. با استفاده از متغیرترین صفات به‎دست آمده، کلید شناسایی مورفولوژیک جدیدی با در نظر گرفتن گونه T. spumosum در بخش Vesicaria تهیه و تنظیم گشت.

نارون درختی است متعلق به خانواده Ulmaceae که گل آن، به صورت نر- ماده است. گل ها در زمستان، قبل از ظهور برگ ها ظاهر می شوند. گرده افشانی در این گیاه در اواخر فصل زمستان به مدت دو هفته صورت می گیرد. در این تحقیق، ساختار گرده و میزان آلرژی زایی گرده های پاک و آلوده دو گونه نارون، مورد مطالعه قرار گرفته است. گرده های درختان، در اواخر زمستان جمع آوری شد و مقداری از آن ها جهت مطالعه تاثیرات آلودگی در معرض هوای آلوده قرار گرفت. مطالعات انجام شده با استفاده از روش استولیز و SEM روی گرده ها تفاوت در اندازه و تعداد منافذ سطح اگزین را در دو گونه نشان داد؛ به صورتی که Ulmus campestris گرده ای با چهار منفذ و Ulmus glabra گرده ای با پنج منفذ بود. اثرات آلرژی زایی عصاره های بافر فسفات نمکی گرده ها به روش تزریق زیر پوستی و آزمون چشمی روی خوکچه های حساس شده، آزمایش گردید. دوازده ساعت بعد از تزریق، فاکتورهای خونی از جمله قند، IgE و ائوزینوفیل اندازه گیری شد. با مقایسه این فاکتورها مشخص گردید که تمام عصاره ها دارای خاصیت آلرژی زایی هستند و عصاره های U. campestris آلرژی زایی بیشتری را در مقایسه با U. glabra نشان می دهند. بر طبق مطالعات انجام شده، مورفولوژی گرده ها و میزان آلرژی زایی گرده های آلوده، به گونه ای تغییر یافته که میزان آلرژی زایی، افزایش پیدا کرده و گرده ها دچار بی نظمی مورفولوژیکی شده اند.