فهرست مطالب وحید پورزرقان
-
بی شک یکی از مهمترین عناصر آلیاژکننده در دنیای باستان، عنصر آرسنیک است که نقش مهمی در دست ساخته های آلیاژهای اوایل عصر برنز را ایفا کرده است. آلیاژهای مس آرسنیکی و برنزهای آرسنیکی بی تردید به عنوان یک آلیاژ ساخته شده دست بشر از جایگاه ویژه ای در بین باستان شناسان و محققان فلزگری کهن، برخوردار است. آرسنیک به عنوان یک عنصر آلوده کننده و ناخالصی در تمام محیط به صورت پراکنده وجود دارد و فلزگر باستان با توجه به معایب و مضرات این عنصر برای اهداف آیینی و کاربردی، در تولید آلیاژ مس آرسنیکی استفاده کرده است. آرسنیک به عنوان یک عنصر چالش برانگیز در ساخت این آثار و همچنین ویژگی های خاصی که در سطح این آثار ایجاد می نماید، ظاهر می گردد که از مهمترین ویژگی این عنصر در ریخته گری، ایجاد جدایش معکوس در سطح این آثار است که ایجاد پدیده عرق آرسنیک در این آلیاژها می نماید. مواد معدنی اولیه مورد استفاده در ساخت این آلیاژها اولوینیت Cu2 (AsO4)(OH) یا کیلنوتیس Cu3 (AsO4)(OH)، سولفور آرسنید آهن FeAsS و انارژیت Cu3AsS4 هستند که یا به صورت احیاء مستقیم یا به روش ذوب همزمان Co-Smelting مورد استحصال قرار گرفته اند، و یا اینکه آرسنیک به صورت آگاهانه از طریق Speiss، در تولید آلیاژ مس آرسنیکی در هزاره سوم مورد استفاده قرار گرفته است. از استحصال این فلزات چندین محصول دیگر همراه با ذوب همزمان که شامل مات Matt، اشپایس Speiss و سرباره Slag است، ایجاد می شوند. هدف اصلی این مقاله با توجه به اهمیت موضوع آلیاژهای مس آرسنیکی در حوزه باستان شناسی و بررسی های فلزگری کهن، ارائه یک بررسی جامع در مورد روش های استحصال، ویژگی های فیزیکی این آلیاژها و نقش آرسنیک و تاثیر آن به عنوان عنصر آلیاژی در شکل گیری سطح نقره ای و همچنین محصولات جانبی دیگر به عنوان موضوعی پراهمیت در بررسی آلیا ژهای اوایل عصر برنز، پرداخته شده است.
کلید واژگان: آلیاژهای مس- آرسنیکی, عرق آرسنیک, مات, اشپایس, سرباره, فلزگری کهن}Undoubtedly, one of the most important alloying elements in the ancient world is arsenic, which played an important role in the handmade alloys of the early Bronze Age. Arsenic copper alloys and arsenic bronzes undoubtedly have a special place among archaeologists and researchers of ancient metallurgy as a man-made alloy. Arsenic as a contaminating element and impurity is scattered throughout the environment and the ancient metallurgist has used it in the production of arsenic copper alloy for ritual and practical purposes. Arsenic appears as a challenging element in the production of these works as well as the special characteristics that it creates on the surface of these works. One of the most important features of this element in casting is the creation of invers segregation on the surface of these works, which creates the phenomenon of arsenic sweat in these alloys. The primary minerals used in making these alloys are Cu2(AsO4)(OH) olivine or Cu3(AsO4)(OH), iron sulfur arsenide FeAsS and Cu3AsS4 enargite, which are obtained either by direct reduction or by co-smelting. have been placed, or that arsenic was consciously used through Speiss, in the production of arsenical copper alloy in the third millennium. The extraction of arsenic metals is done by two methods direct reduction and Co-Smelting. In the direct reduction smelting method, an alloy of copper and arsenic is created from the oxide ore. But due to the fact that most of the primary ores are sulfide ores, metallurgists have used the other way around, i.e. roasting and direct smelting, which regenerates the metal. In the roasting method, oxide ore is produced and sulfur is removed from the composition in the form of sulfur dioxide, and then copper metal is regenerated by direct smelting. From the extraction of these metals, several other products are created along Co-smelting, which include Matt, Speiss and Slag. The main goal of this article is to provide a comprehensive review of extraction methods, considering the importance of copper-arsenic alloys in the field of archeology and Archaeometallurgy, Providing a comprehensive review on extraction methods, physical characteristics of these alloys and the role of arsenic and its effect as an alloying element in the formation of silver surface as well as other side products as a very important issue in the investigation of early bronze age alloys.
Keywords: Copper-Arsenic Alloys, Arsenic Sweat, Matt, Spices, Slag, Archaeometallurgy} -
یکی از مهم ترین دست ساخته های بشر در طول تاریخ بی شک، اشیاء مسی و آلیاژهای آن است و از این میان بر اساس شواهد موجود قدیمی ترین آلیاژ آن، به عنوان مس-آرسنیکی تقش مهمی را در تاریخ دارا است. وجود این آثار در سایت های مختلف و بخصوص در جنوب شرق ایران از اوایل عصر برنز حاکی بر این ادعاست. یکی از مهم ترین این محوطه های استراتژیک که در جنوب شرقی ایران واقع شده و مربوط به هزاره های دوم و سوم قبل از میلاد است، محوطه اسپیدژ می باشد. در این تحقیق تعدادی از اشیاء فلزی گورستان اسپیدژ جهت شناسایی ترکیبات مس-آرسنیکی و خصوصیات این آلیاژ مورد بررسی قرار گرفتند. جهت مطالعه بر روی این اشیاء از روش دستگاهی SEM-EDX جهت شناسایی ریز ساختار ماتریکس فلزی و ترکیب شیمیایی عناصر، و همچنین روش متالوگرافی جهت بررسی تکنیک ساخت و مطالعات فازی استفاده گردید. آنالیز دستگاهیSEM-EDX نشان می دهد برخی اشیاء از آلیاژ Cu-As-Zn و برخی دیگر از آلیاژ Cu-As به روش ریخته گری در قالب ساخته شده اند و جزو آلیاژهای برنزهای آرسنیک دار محسوب می شوند. تصاویر SEM حاکی از این است که ناخالصی های در تمام ماتریکس فلز به صورت نقطه ای و کشیده می تواند دلیل بر وجود مس تصفیه نشده به همراه Spiess در فرایند ساخت این آثار باشد. همچنین درصد یکنواخت و بالای آرسنیک 5% در این آثار نشان می دهد که فرایند ساخت این آلیاژها به روش Co-Smelting انجام شده است. بررسی های متالوگرافی نشان می دهد که عملیات فیزیکی بر روی این آثار تکرار سیکلی از کار سرد و بازپخت (تابکاری) جهت شکل پذیر کردن بیشتر این آثار بوده است.
کلید واژگان: فلزگری قدیمی, مس آرسنیکی, ذوب مشترک, متالورژی اتفاقی, اسپیدژ بزمان, Cu-As}Undoubtedly, one of the most important man-made objects in history is copper objects and their alloys, and in this regard, according to the available evidence, its oldest alloy, as copper-arsenic, has an important role in history. the existence of these works in various sites, especially in southeastern Iran since the early bronze age, confirms this claim. One of the most significant strategic site is located in the southeastern of Iran, is the spidej area. It is one of the most important and settlement centers belonging to the second and third millennia BC, which is located 40 km southwest of Bazman. And is located 3 km from Maxsan village. The distance from this area to Iranshahr is about 160 km. significant artifacts were obtained from spidej cemetery as follows: including stamps, ornaments (beads, pins, kohl holder pin, mirrors), agricultural tools, types of weapons etc. This led to the registration of the spidej site at number 6745 in the list of national monuments. In this study, a number of metal objects in spidej cemetery were identified to identify copper-arsenic compounds and the properties of this alloy. To study these objects, the SEM-EDS method was used to identify the microstructure of the metal matrix and the chemical composition of the elements, as well as the metallographic method to study the fabrication technique and phases studies. Instrument analysis of SEM-EDS shows that some objects are made of Cu-As-Zn alloy and some of Cu-As alloy are made by casting in mold and considered as arsenic-containing bronze alloys. Arsenic acts as an excellent oxidant element in metal, reducing the porosity of the alloy and significantly increasing its hardness. Deliberate addition of low levels of arsenic can act as a dioxin in the samples. Also, the presence of sulfide in the impurities of these objects can be due to the use of sulfide ores. The amount of calcium and potassium in the EDS spot analysis of the inclusions indicates that this amount of elements is owing to coal fuel. These elements are considered as flux charge melt and eventually absorb the slag. The SEM images suggest that the impurities in the whole matrix of the metal in a point and elongated from can be the reason for the presence of unrefined copper with spiess in the process of making these works. This discarded waste contains sulfide, arsenide and iron-like compounds. Also, the uniform and high percentage of arsenic 5 in these works shows that the manufacturing process of these alloys has been done by method Co-smelting. Metallographic studies show that physical operation on these works are a repetition of a cycle cold working and annealing work to further ductility these works.
Keywords: Ancient Metalworking, Arsenic Copper, Co-Smelting, Chance Metallurgy, Spidej of Bazman, Cu-As} -
-
شهر سوخته محوطه ای آغاز تاریخی است که در جنوب شرق ایران در استان سیستان و بلوچستان واقع شده است و تاریخ آغاز استقرار در آن به 3200 ق.م بازمی گردد. نتایج حاصل از کاوش های مختلف نشان دهنده چهار دوره فرهنگی- استقراری (I-IV) در این شهر است که به یازده فاز تقسیم شده است. دوره II در شهر سوخته به 2800 تا 2500 ق.م بر می گردد. دوره III با تاریخی برابر با 2500 تا 2300 ق.م و دوره IV نیز تاریخی بین 1800 تا 1750 ق.م پیشنهاد شده است. این محوطه باستانی در 57 کیلومتری جاده زابل زاهدان واقع شده است که در سال 1393 هفدهمین اثر ثبتی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو انتخاب گردید. کاوش های باستان شناختی انجام گرفته در این تپه هزاران قطعه سفال را از دل خاک بیرون کشیده است که غالبا با خمیرهای به رنگ نخودی هستند. همچنین سفال با خمیره خاکستری و قرمز نیز در میان بقایای سفالی این محوطه 150 هکتاری دیده می شود. باستان شناسان بر این باورند که بیشتر سفا ل های به دست آمده در خود شهر سوخته در محوطه-های اقماری اطراف ساخته شده اند که برای سنجش این فرضیه، پژوهش حاضر بر اساس تجزیه های عنصری نمونه سفال های شهر سوخته انجام گرفته است. در همین راستا 15 قطعه سفال که همگی این سفال ها مربوط به دوره II-III استقرار و مربوط به بازه زمانی 2800 تا 2200 ق.م است انتخاب شده است. قطعات سفال فوق با روش آنالیز دستگاهی فلورسانس پرتو ایکس (XRF) مورد آزمایش قرار گرفت تا میزان عناصر اصلی و فرعی قطعات شناخته شوند. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد اغلب سفال ها در یک دسته مشخص با نام گروه تولید محلی قرار می-گیرند. بر همین اساس تعداد 4 قطعه سفال تولید محلی نبوده و در گروه دیگری قرار گرفتند. با توجه به داده های تحقیق مشخص شد که سفال های قرمز و خاکستری مربوط به شهر سوخته نبوده و احتمالا این سفا ل ها وارداتی اند.کلید واژگان: شهر سوخته, سفال نخودی, XRF, تولید محلی, وارداتی}Shahr-I Sokhta is a historical settlement in south-eastern of Iran in the province of sistan-baluchestan, where the first settlement history goes back to 3200 BC. The results of excavations show four cultural-settlement period (I-IV) in this city that is divided into 11 phases. Period (II) goes back to 2500-2800 BC. The history of period (III) is equivalent to 2300-2500 BC, and history of period (IV) is suggested between 1750 and 1800 BC. This archaeological site is located 57 km from Zabol-Zahedan road. This site is registered as seventeenth heritage of Iran in UNESCO. One of the prominent features of this archaeological area is the existence of a lot of pottery shards on the surface of hills. Most of these pottery shards are buff color and have extensive domain from light buff to brick and greenish. Also, red and grey potteries have put in the next classification which the number of them is so little. Archaeological excavations carried out in this site pulled out thousands of pottery shards from the soil that are mostly buff-colored pastes. Also, among the pottery remnants of this 150 hectare site, clay pottery with red and gray paste have been seen. Archaeologists believe that most of the buff pottery shards are locally made. Hence, to determine whether this hypothesis is true, a scientific analysis was done to determine the chemical compositions of the pottery shards. In this paper, 15 pottery sample have been selected which all of them belong to settlement period II-III and goes back to 2200-2800 BC. The samples was tested using instrument analysis XRF to determine the major and trace elements of these potteries. The results analyzed using hierarchical cluster analysis (HCA) to specify pieces of pottery in two group local and nonnative. The results show that most of pottery is locating in a specific group with name of production group, where the samples no. 18259-9, 18265-10, 18266-13, 18273-4, 18271-15 are not locally made and located in another group. Based on the instrumental results, red and grey pottery are not related to Shahr-I Sokhta and probably these potteries are imported from another place.Keywords: Shahr-i Sokhta, Buff Pottery, XRF, HCA, Local production, Import}
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.