a. fathzadeh
-
یکی از عوامل اصلی ایجاد فرسایش آبی، ویژگی ذاتی خاک یا فرسایش پذیری است. فرسایش پذیری تابعی از توزیع اندازه ذرات، ماده آلی، ساختمان و نفوذپذیری خاک است. هدف پژوهش حاضر بررسی تغییرات عامل فرسایش پذیری خاک در رخساره های ژئومورفولوژی است. شاخص فرسایش پذیری خاک با نمونه برداری از 58 نقطه در رخساره های ژئومورفولوژی حوضه آبخیز دوراهان - بروجن با روش ویشمایر و اسمیت برآورد شد. در آزمایشگاه توزیع دانه بندی خاک، درصد مواد آلی، ساختمان خاک، مقدار سنگ ریزه، آهک، شوری، اسیدیته و نسبت جذب سدیم تعیین شد. نتایج نشان داد فرسایش پذیری خاک در کل حوضه بین 0/0661- 0/0148 تن ساعت بر مگاژول میلی متر متغیر است. شاخص فرسایش پذیری خاک (K) در رخساره های تپه ماهور با دامنه منظم و برونزد سنگی بین 25 تا 50 درصد از لحاظ مقدار بیشتر از بقیه است و از لحاظ دامنه تغییرات نیز از بقیه رخساره ها بیشترین دامنه تغییرات را دارد. از طرفی کمترین دامنه تغییرات در رخساره های ژئومورفولوژی، مربوط به رخساره تپه ماهور با دامنه منظم و برونزد سنگی کمتر از 25 درصد است. به طور کلی با حرکت از سمت شرق به غرب حوضه، شاخص فرسایش پذیری کاهش پیدا می کند و یکی از دلایل آن، وجود رخساره های برونزد سنگی بوده که به عنوان لایه پوششی از خاک محافظت می کند.
کلید واژگان: حوضه آبخیز دوراهان، رخساره ژئومورفولوژی، شاخص فرسایش پذیری، فرسایش آبیOne of the main factors contributing to water erosion is the inherent characteristic of soil erodibility. Erodibility depends on particle size distribution, organic matter, structure, and soil permeability. This research aimed to investigate changes in the soil erodibility factor across geomorphological facies. The soil erodibility index was estimated by sampling 58 points within the geomorphological facies of the Dorahan watershed, using the Wischmeyer and Smith method. In the laboratory, soil granularity distribution, organic matter, soil structure, the amount of gravel, lime, salinity, acidity, and sodium absorption ratio were measured. Results indicated that soil erodibility across the entire area ranges from 0.0148 to 0.0661 (t.hr/Mj.mm). The soil erodibility index (K) for the hro-p1 and hro-p2 facies is higher than for others and exhibits the widest range of variations compared to the other facies. The lowest range of changes within geomorphological facies is associated with the hrc facies. The erodibility index decreases from the east to the west of the basin due to the presence of exposed rock faces, which protect the soil as a cover layer.
Keywords: Dorahan Watershed, Geomorphological Facies, Erodibility Index, Water Erosion -
در بسیاری از حوزه های آبخیز کوهستانی به خصوص در نواحی خشک و نیمه خشک جهان از جمله ایران، برف انباشته شده در برفچال ها ذخیره قابل توجهی از منابع آب حوزه ها را ایجاد می کند. همچنین به دلیل اینکه در بسیاری از موارد در مناطق خشک و نیمه خشک، آب قابل دسترس برای مصارف کشاورزی، از سرشاخه های مناطق کوهستانی تامین می گردد، آگاهی از این رژیم هیدرولوژیکی، از اساسی ترین نیازهای مدیران منابع آب هست.توزیع مکانی ذخایر برفی، به منظور برآورد هرچه دقیق تر رواناب حاصل از آن ها، از اهمیت خاصی در آب شناختی برف برخوردار است. معمولا دستیابی به توزیع مکانی عمق از راه اطلاعات مشاهده ای و در مقیاسی محدود، صورت می گیرد. این در حالی است که به دلیل محدودیت های عملی، جمع آوری اطلاعات، به ویژه در حوزه های بزرگ، دشوار و گاهی غیر ممکن است. لذا توسعه روش هایی که بتواند عمق برف را در نقاط فاقد اندازه گیری، برآورد نماید و نیز بررسی دامنه کاربرد آن ها، امری ضروری است. در این پژوهش محدوده ای به مساحت 16هکتار در حوزه آبخیز سخوید تفت انتخاب و با بهره گیری از 216 داده عمق برف، به ارزیابی روش های زمین آماریکریجینگ، کوکریجینگ، توابع شعاع محور (RBF) و روش عکس فاصله (IDW) در برآورد توزیع مکانی عمق برف پرداخته شد. واریوگرام داده ها با استفاده از نقاط اندازه گیری عمق برف رسم شد. واریوگرام به دست آمده نشان داد که مناسب ترین مدل واریوگرام از نوع نمایی می باشد به گونه ای که این واریوگرام دارای اثر قطعه ای 05/0 و آستانه 533/0بوده که دال بر وجودساختار فضایی بسیار قوی بین داده ها است. تحلیل واریوگرام و آماره صحت سنجی(RMSE) روش های مذکور نشان داد که از بین این روش ها روش کریجینگ در پهنه بندی عمق برف مناسب تر می باشد. همچنین نتایج نشان داد که از بین روش های معمول کریجینگ روش کریجینگ جهانی دارای کمترین خطا (49/11) و بهترین برآورد از عمق برف در حوزه مورد مطالعه می باشد.
کلید واژگان: حوزه آبخیز سخوید، زمین آمار، عمق برف، واریوگرامSpatial distribution of snow reserves، in order to more accurately estimate the runoff from their understanding of the importance of water is snow. Spatial distribution of snow depth required to achieve the observational data and the compressed scale، be done. However، due to practical limitations، collect information، particularly on the scale، it is difficult and sometimes impossible. Methods can not measure the depth of snow in places، and also to estimate the extent of their use in this regard is essential. The study a range an area of 16 acres in the watershed Taft called the Skhvyd and using 216 data deep snow، using geostatistical kriging، Cokriging، Radial Basis Function (RBF) and inverse distance method (IDW) was. Variogram plotted snow depth was measured using 216 points. Variogram obtained showed that the most appropriate variogram model is exponential، so that the variogram has a Nugget of 0/05 and a Sill of 0/533، has been، which means that there is a strong spatial structure of the data. Variogram analysis and verification statistics (RMSE) between the methods of extraction methods showed that kriging is better in snow depth zonation. The results showed that the universal kriging، kriging methods with minimum error (11/49) and the best estimate of snow depth in the study area.
Keywords: Snow depth, Geostatistical, Variogram, watershed Sakhvid
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو می‌شود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشته‌های مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته می‌توانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که می‌خواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.
©2000-2025 magiran.com All Rights Reserved.