h. r. sharifi

این تحقیق به منظور بررسی عملکرد و بهره وری آب گندم و چغندرقند در سیستم تناوب زراعی رایج (گندم- چغندرقند) منطقه سرد، در ایستگاه تحقیقات جلگه رخ مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی به اجرا درآمد. آزمایش با استفاده از کرت های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار طی سال های زراعی 1392 الی 1395 اجرا شد. تیمارها؛ شامل روش های مختلف خاک ورزی (خاک ورزی متداول، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) در کرت های اصلی، مدیریت بقایای گیاهی (بدون بقایا، حفظ 30 درصد و 60 درصد بقایا) در کرت های فرعی و سطوح مختلف کاربرد آب آبیاری شامل 50، 75 و 100درصد در کرت های فرعی فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش خاک ورزی و مدیریت بقایا بر عملکرد و بهره وری آب گندم و چغندرقند اثر معنی دار نداشت ولی اثر سطوح مختلف آب آبیاری معنی دار بود (P<0.01). مقدار عملکردریشه چغندرقند در دو سطح کاربرد آب 75 و 100 درصد به ترتیب 31/8 و 39/9 تن در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند ولی عملکرد در سطح 50 درصد نیاز خالص حدود 8/31 تن در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهره وری آب در سطوح 50، 75 و 100 درصد آب مصرفی به ترتیب 5/190، 4/604 و 3/481 کیلوگرم ریشه بر مترمکعب آب به دست آمد. در محصول گندم میانگین عملکرد (دو سال زراعی 93-1392 و 95-1394) در دو سطح کاربرد آب 75 و 100 درصد به ترتیب 4849 و 5127 کیلوگرم در هکتار بود که با هم اختلاف معنی دار نداشتند، ولی عملکرد در سطح 50درصد نیاز آب آبیاری حدود 3954 کیلوگرم در هکتار بود که کاهش قابل توجهی داشت. میزان بهره وری آب در سطوح 50، 75 و 100 درصد آب مصرفی به ترتیب 0/954، 0/924 و 0/813 کیلوگرم بر مترمکعب آب به دست آمد.

به منظور مطالعه فنولوژی ارقام تجارتی گندم نان، این تحقیق به مدت سه سال زراعی (82-1379) در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج به اجرا در آمد. بیست رقم گندم سازگار با بزرگ اقلیم های کشاورزی چهارگانه کشور (سرد و معتدل سرد، معتدل، گرم و خشک جنوب، گرم و مرطوب شمال) در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد که طول دوره مراحل مختلف نمو در ارقام سازگار با اقلیم های مختلف با یکدیگر متفاوت است. میانگین طول دوره مرحله رویشی (از کاشت تا ظهور برجستگی دو گانه) در ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد طولانی ترین و در رقم سازگار به شرایط دیم اقلیم شمال کوتاه ترین بود. رقم شهریار طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله رویشی را داشتند. میانگین طول دوره تشکیل ساختار سنبله جنینی (از ظهور برجستگی دوگانه تا تشکیل سنبلک انتهایی) نیز برای ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد طولانی ترین و برای رقم سازگار به شرایط آبی اقلیم شمال کوتاه ترین بود. رقم شیراز طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله تشکیل ساختار سنبله جنینی را داشتند. میانگین طول دوره مرحله زایشی قبل از ظهور بساک (از ظهور برجستگی دوگانه تا ظهور بساک) در ارقام اقلیم معتدل طولانی ترین و در رقم سازگار به اقلیم آبی شمال کوتاه ترین بود. رقم توس طولانی ترین و رقم کویر کوتاه ترین طول دوره مرحله زایشی قبل از ظهور بساک را داشتند. میانگین طول دوره پرشدن دانه (از ظهور بساک تا رسیدگی فیزیولوژیک) در رقم سازگار اقلیم دیم شمال طولانی ترین و در ژنوتیپ سازگار به اقلیم آبی شمال کوتاه ترین بود. رقم شیراز طولانی ترین و رقم توس کوتاه ترین طول دوره مرحله پر شدن دانه را داشتند. ارقام اقلیم سرد و معتدل سرد عمدتا از طریق دوره کاشت تا ظهور برجستگی دوگانه چرخه زندگی طولانی تری نسبت به ارقام اقلیم های معتدل، گرم و مرطوب شمال و گرم و خشک جنوب داشتند. نتایج این تحقیق نشان داد که ضرایب تسهیم ارقام مختلف نیز با یکدیگر متفاوت است، به عبارت دیگر ارقام مورد بررسی صرفنظر از تفاوت های مشاهده شده در طول دوره های مختلف نمو، از نظر سهم این مراحل نمو در چرخه زندگی نیز با یکدیگر تفاوت های قابل ملاحظه ای دارند.