reza ghezelbash
-
تعیین فرآیندهای موثر در تشکیل کانسارهای فلزی که به عنوان کنترل کننده های کانی زایی در نظر گرفته می شوند، یک گام اساسی در مدل سازی پتانسیل معدنی می باشد. در این پژوهش، 5 معیار اکتشافی حاصل از داده های ژیوشیمیایی، ژیوفیزیکی، زمین شناسی، ساختاری و ماهواره ای مرتبط با کانی زایی طلای نوع اپی ترمال و کارلین در منطقه تخت سلیمان با هم ترکیب شدند. برای تولید نقشه ژیوشیمیایی چند عنصری، روش تحلیل مولفه های اصلی بر روی 8 عنصر انتخاب شده مرتبط با کانی زایی اعمال گردید و مشخص شد که عنصر طلا با عناصر ردیاب خود یعنی آرسنیک و آنتیموان ارتباط مکانی و ژنتیکی بالایی در مولفه دوم (PC2) نشان می دهد. سپس 10 لایه اکتشافی موثر با مقادیر پیوسته فازی بر اساس مقادیر مساحت زیر منحنی (AUC) منحنی های نرخ موفقیت برای تولید مدل های پیشگوی نواحی مستعد کانی زایی طلا انتخاب گردیدند. برای نیل به این هدف، دو روش نظارتی یادگیری ماشین شامل شبکه عصبی MLP و ماشین های بردار پشتیبان (SVM) با کرنل RBF بر اساس فرآیند آموزش و یادگیری مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نهایی بر اساس مقادیر AUC هر یک از منحنی های نرخ موفقیت مدل های مذکور، نشان داد که روش SVM-RBF از دقت بالاتر و عملکرد بهتر نسبت به روش شبکه عصبی MLP برخوردار می باشد که برای استفاده در مراحل اکتشاف تفضیلی جهت یافتن کانسارهای جدید طلا مناسب تر است.
کلید واژگان: مدل سازی پتانسیل معدنی، الگوریتم های یادگیری ماشین، شبکه های عصبی مصنوعی، ماشین های بردار پشتیبانDefinition of the efficient ore-forming processes which are considered as mineralization controls is a fundamental stage in mineral prospectivity mapping. In this contribution, five targeting criteria of geochemical, geophysical, geological, structural and hydrothemal alteration data related to epithermal and Carlin-type Au deposits in Takhte-soleyman district, NW Iran, were integrated. For creation of multi-element geochemical layer, principal component analysis was firstly conducted on stream sediment data of 8 selected elements and it was found that PC2 is the representative of Au-As-Sb elemental association in the study area. Then, 10 fuzzified efficient evidence layers were selected based on area under the curve (AUC) of success-rate curves and prepared for generation of predictive models of Au mineralization. For this purpose, two supervised machine learning algorithms, namely multi-layer perceptron (MLP) neural network and support vector machine (SVM) with RBF kernel were used. Comparison of the generated models demonstrates that the latter is more succeeded in delineating exploration targets than the former one.
Keywords: Mineral prospectivity mapping, Machine Learning Algorithms, Artificial Neural Networks, Support Vector Machines -
مجله پژوهش های دانش زمین، پیاپی 37 (بهار 1398)، صص 143 -162روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (Fuzzy-AHP) برای مدل سازی پتانسیل کانی زایی طلا در منطقه تخت سلیمان به عنوان یک روش دانش محور براساس وزن دهی به لایه های اکتشافی شاهد طبق نظر کارشناس متخصص، مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، ابتدا تمامی معیارها و زیر معیارهای حاصل از مجموعه داده های اکتشافی ژئوشیمیایی، دورسنجی، زمین شناسی و ساختاری با استفاده از روش AHP، وزن دهی شده و سپس براساس منطق فازی، در دامنه 0 تا 1 قرار گرفتند. سپس، تمامی لایه های فازی سازی شده مطابق اوزان اختصاص یافته، با یکدیگر تلفیق شدند و مدل نهایی پتانسیل کانی زایی طلا در محدوده مورد مطالعه براساس روش Fuzzy-AHP حاصل شد. هم چنین، در این پژوهش از یک روش فازی دیگری بر اساس عملگرهای فازی OR و GAMMA به نام روش Fuzzy-GAMMA با مقدار g=0.9 برای تولید نقشه نواحی امید بخش کانی زایی طلا در محدوده مطالعاتی استفاده شده است. در نهایت، مکان رخدادهای کانی زایی طلا برای مقایسه میزان صحت نتایج مورد استفاده قرار گرفتند که نتایج حاصل نشان دهنده دقت بالاتر روش Fuzzy-AHP نسبت به روش دیگر در مدل سازی نواحی امیدبخش می باشند.کلید واژگان: مدل سازی پتانسیل معدنی، Fuzzy-AHP، Fuzzy-GAMMA، تلفیق، کانی زایی طلا، تخت سلیمانFuzzy analytical hierarchy process (Fuzzy-AHP) technique as a knowledge-driven approach relies on the geologist’s input to weight the importance of each evidence layer is applied for prospectivity modeling of Au mineralization within the Takhte-soleyman district. Firstly, in current study, all of the criteria and sub-criteria which are gained from exploratory data (geochemistry, remote sensing, geology and tectonic) are weighted by using AHP and thereafter are transformed into [0-1] range based on the fuzzy logic. All fuzzified layers according to the calculated weights were synthesized and prospectivity modeling of Au mineralization based on the Fuzzy-AHP technique was generated. In this study, it was used another fuzzy method based on the fuzzy operators (OR and GAMMA) that called “Fuzzy-GAMMA” to generate the map of promising areas of Au mineralization in the study area. Finally, in order to evaluate the ability of the applied methods in delineating reliable promising areas, locations of Au occurrences in the study area were used. Consequently, the results demonstrate the more acceptable outcomes for Fuzzy-AHP model by comparison with Fuzzy-GAMMA model.Keywords: MPM, Fuzzy-AHP, Fuzzy-GAMMA, Synthesis, Au mineralization, Takhte-soleyman
-
نشریه علوم زمین، پیاپی 109 (پاییز 1397)، صص 33 -42ورقه ورزقان که در بخش شمال باختری کمربند ماگمایی ارسباران قرار گرفته است، یکی از مناطق امیدبخش کانی زایی مس پورفیری در کشور بوده و کانسارهای مس پورفیری در رده بندی جهانی نظیر کانسار مس- مولیبدن سونگون را در خود جای داده است. هدف اصلی این پژوهش، تلفیق لایه های اکتشافی شاهد مختلف شامل ژئوشیمی، آلتراسیون و زمین شناسی برای مدل سازی پتانسیل معدنی (MPM) است. به همین منظور، در گام نخست، مقادیر پیوسته 6 لایه اکتشافی شاهد به عنوان معیارهای اصلی (نقشه ژئوشیمیایی مربوط به مقادیر PC1، نقشه های فاصله از آلتراسیون های هیدروترمال آرژیلیک، فیلیک و اکسید آهن، نقشه فاصله از توده های نفوذی الیگو- میوسن و نقشه چگالی گسل) با استفاده از روش فرکتال عیار- مساحت به کلاس های مناسب تقسیم شد و سپس لایه های گسسته، با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و تکنیک اولویت بندی با شباهت به راه حل ایده آل (TOPSIS) برای تولید نقشه نهایی پتانسیل مس پورفیری در بخش مرکزی ورقه ورزقان با یکدیگر تلفیق شدند. در نهایت جهت ارزیابی توانایی روش به کار گرفته شده برای شناسایی نواحی امیدبخش در منطقه مورد مطالعه و با استفاده از رخدادهای کانی زایی شناخته شده، منحنی نرخ موفقیت ترسیم شد که این منحنی توانایی بالای روش ترکیبی AHP-TOPSIS را در مدل سازی نواحی امیدبخش مربوط به کانی زایی مس پورفیری اثبات می کند.کلید واژگان: MPM، فرکتال، AHP-TOPSIS، منحنی نرخ موفقیت، ورزقانVarzaghan district is located in NW of Arasbaran magmatic belt (AMB) which is one of the most highly mineralized region in Iran and host to a significant number of porphyry Cu deposits such as Sungun Cu-Mo porphyry deposit. The main goal of this study is synthesizing diverse raster-based evidence layers including geochemical, alteration and geological geo-data sets for mineral prospectivity modeling (MPM). For this purpose, firstly, continuous values of six favorable evidential maps as main criteria (geochemical signature of PC1 scores, values of proximity to argillic, phyllic and iron-oxide alterations, values of proximity to Oligo-Miocene intrusions and fault density) were divided into reasonable classes by applying concentration-area fractal model and then discretized layers were integrated using analytical hierarchy process (AHP) and technique for order preference by similarity to ideal solution (TOPSIS) to generate a final map of porphyry Cu potential within the central part of Varzaghan district. Finally, the success-rate curve of the AHP-TOPSIS model as a quantitative evaluation method according to the locations of known Cu occurrences was drawn. Results revealed the successful performance of AHP-TOPSIS model in portraying the prospective areas related to porphyry Cu mineralization.Keywords: Porphyry, fractal, AHP-TOPSIS, Success-rate curve, Varzaghan
- در این صفحه نام مورد نظر در اسامی نویسندگان مقالات جستجو میشود. ممکن است نتایج شامل مطالب نویسندگان هم نام و حتی در رشتههای مختلف باشد.
- همه مقالات ترجمه فارسی یا انگلیسی ندارند پس ممکن است مقالاتی باشند که نام نویسنده مورد نظر شما به صورت معادل فارسی یا انگلیسی آن درج شده باشد. در صفحه جستجوی پیشرفته میتوانید همزمان نام فارسی و انگلیسی نویسنده را درج نمایید.
- در صورتی که میخواهید جستجو را با شرایط متفاوت تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مطالب نشریات مراجعه کنید.