به جمع مشترکان مگیران بپیوندید!

تنها با پرداخت 70 هزارتومان حق اشتراک سالانه به متن مقالات دسترسی داشته باشید و 100 مقاله را بدون هزینه دیگری دریافت کنید.

برای پرداخت حق اشتراک اگر عضو هستید وارد شوید در غیر این صورت حساب کاربری جدید ایجاد کنید

عضویت

جستجوی مقالات مرتبط با کلیدواژه « Selective deposition » در نشریات گروه « کشاورزی »

  • فرخ اسدزاده *، سامان جلال زاده، عباس صمدی
    سابقه و هدف
    رسوبات رودخانه ای از مهم ترین اجزای اکوسیستم های آبی هستند که نقش مهمی در چرخه عناصر غذایی و همچنین انتقال آلاینده ها در سیستم های آبی دارند. رسوبات رودخانه ای بر حسب اندازه و همچنین رژیم جریان رودخانه می توانند به دو شکل بار بستر و یا معلق انتقال یابند. تعادل رسوبات با آب منفذی و همچنین جریان آب رودخانه، سبب می گردد تا ترکیب رسوبات به طور مستقیم کیفیت آب و فعالیت های بیولوژیکی در محیط های آبی را تحت تاثیر قرار دهد. آزاد شدن آلاینده های آلی و غیرآلی و همچنین عناصر غذایی مورد نیاز جانداران به طور عمده تابعی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات بوده و آگاهی از این ویژگی های می تواند در مدیریت اصولی حوضه آبخیز موثر واقع شود. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه ی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات بستر و معلق رودخانه ی روضه چای در شهرستان ارومیه انجام شد.
    مواد و روش ها
    برای بررسی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات تعداد 19 نمونه رسوب بستر شامل 6 نمونه از بخش بالادست رودخانه، 6 نمونه از بخش میانی و 7 نمونه از بخش پایین دست رودخانه و از عمق 5-0 سانتی متری تهیه شد. همچنین 6 نمونه رسوب معلق نیز در هنگام وقوع جریان سیلابی در امتداد رودخانه برداشته شد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها پس از عبور از الک 2000 میکرون تعیین گردید. از روش های خوشه بندی سلسله مراتبی و همچنین تجزیه به مولفه های اصلی به منظور گروه بندی رسوبات و تعیین موثرترین ویژگی-های آن ها استفاده شد.
    یافته ها
    نتایج نشان داد که رسوبات بستر و معلق رودخانه به ترتیب حاوی مقادیر قابل توجهی از ذرات شن و سیلت هستند. میانگین مقدار سیلت و شن بسیارریز در رسوبات معلق به ترتیب برابر با 44 و 25 درصد بود در حالی که این مقادیر برای رسوبات بستر برابر با 8/15 و 5/15 درصد بود. با این حال رسوبات بستر به دلیل دارا بودن شن بیشتر، بافت درشت تری در مقایسه با رسوبات معلق داشتند. میانگین مقدار ماده ی آلی و هدایت الکتریکی در رسوبات بستر به ترتیب 7/1 و 5/2 برابر بیش از رسوبات معلق بود. ماده ی آلی و هدایت الکتریکی رسوبات بخش بالادست رودخانه به دلیل تخلیه فاضلاب های خانگی بیش تر از بخش های میانی و پایین دست بود. تجزیه به مولفه های اصلی و همچنین خوشه بندی سلسله مراتبی نشان داد که ماده ی آلی، هدایت الکتریکی و توزیع اندازه ی ذرات به عنوان تاثیر گذارترین ویژگی های رسوبات هستند.
    نتیجه گیری
    یافته های این پژوهش نشان می دهد که تخلیه فاضلاب های خانگی به بستر رودخانه سبب انباشت مواد آلی و املاح در رسوبات بستر بالادست رودخانه شده و در نتیجه باعث می شود تا رسوبات این بخش از رودخانه از نظر ویژگی های شیمیایی و فیزیکی متفاوت با رسوبات بخش های میانی و پایین دست شوند. بنابراین کنترل ورود فاضلاب های خانگی در بالادست رودخانه از قدم های اولیه در مدیریت زیست محیطی رسوبات این رودخانه است. از سوی دیگر یافته های این پژوهش بر اساس خوشه بندی سلسله مراتبی و تحلیل مولفه های اصلی بر تفاوت بارز ویژگی های رسوبات بستر و معلق تاکید دارد.
    کلید واژگان: ترسیب انتخابی ذرات, سیستم رودخانه, ماده ی آلی, توزیع اندازه ذرات رسوب}
    Farrokh Asadzadeh *
    Background And Objectives
    River sediments are the major component of the aquatic ecosystems and play an important role in the nutrients cycle and contaminants transformation in river systems. Sediment particles are transported in the forms of the suspended and bed sediment depending on the river flow regime and the size distribution of the particles. Sediments in the river are in equilibrium with the pore water and river flow. Therefore, the composition of sediments strongly affects water quality and the biological activities in the aquatic systems. Release of the organic and inorganic contaminants and nutrients from the sediments to the river flow is mainly influenced by the physical and chemical properties of the sediments. Thus, understanding of the basic physical and chemical properties of river sediments is essential for sustainable management of the watershed. The aim of this study was evaluate and compare the physical and chemical properties of the suspended and bed sediments of the Roze-Chay river in the Urmia region.
    Materials And Methods
    Total of the 19 bed sediments were collected along the river. Bed sediments were sampled from three parts of the river including up-stream (6 samples), mid-stream (6 samples), and down-stream (7 samples). In addition, six suspended sediments were sampled from the river during a flood event. Sediment samples were passed through a 2000 micron sieve and were analyzed for their basic physical and chemical properties. Hierarchical cluster analysis and principle component analysis were preformed for grouping the sediment samples and identifying the most effective properties of them.
    Results
    Results indicated that the sand and silt particles are very dominant in bed and suspended sediments, respectively. The average silt and very fine sand content in bed sediments were 15.8 and 15.5 percents, while the silt and very fine sand particles content in suspended sediments were 44 and 25 percent, respectively. However, bed sediment have coarse texture due to their higher sand content in comparison with suspended sediments. The average values of organic matter and electrical conductivity of bed sediments were 1.7 and 2.5 times greater than the suspended samples. The organic matter content in up-stream bed sediments were higher than the middle and downstream parts, which may due to the discharge of the domestic sewage in this part of the watershed. Principle component and the hierarchical cluster analysis showed that the organic matter, EC, and particle size distribution are the most effective properties of the sediments.
    Conclusion
    Discharge of the domestic sewage to the river bed may has led to the accumulation of the organic matter and soluble salts in the bed sediments of the upstream part. As a result, the basic physical and chemical properties of the upstream bed sediments are different from the middle and downstream parts. Preventing the entry of the sewage into the river bed especially at the upstream part has an essential role in sustainable management of the Roze-chay river ecosystem. Multivariate analysis of the sediment samples revealed that there was a significant difference between the properties of the suspended and bed sediments.
    Keywords: Selective deposition, River system, Organic matter, Particle size distribution}
  • فرخ اسدزاده *، عباس صمدی
    بندهای اصلاحی به طور گسترده در پروژه های مهار فرسایش اراضی بالادست حوزه ها به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک مورد استفاده قرار گرفته اند. این سازه ها با به دام انداختن بار رسوبی جریان های سیلابی، مقدار رسوب ورودی به رودخانه های اصلی را مهار کرده و کاهش می دهند. رسوبات انباشته شده در پشت بندها با کاهش شیب آبراهه امکان استقرار گیاهان و آغاز عملیات بیولوژیکی کنترل فرسایش خاک را فراهم می آورند. ویژگی های فیزیکی و شیمیایی رسوبات انباشته شده در پشت بندها نقش مهمی در تعیین رفتار آن ها از جنبه های مختلف نظیر نگه داشت آب و نفوذ آن در خاک و نگه داشت عناصر غذایی و آلاینده ها ایفا می نماید. از این رو، هدف از این مطالعه، بررسی تحلیلی ویژگی های رسوبات تعدادی از بندهای اصلاحی متوالی بود. برای این منظور 4 آبراهه در دو منطقه از شهرستان ارومیه در شمال غرب ایران انتخاب شد. نتایج نشان داد که میانگین مقدار شن در نمونه های رسوب آبراهه ها بین 4/54 تا 4/88 درصد متغیر بوده و بافت نمونه های رسوب نیز اغلب شنی تا لوم شنی بوده است. به دلیل خروج ذرات ریز رسوبات از سیستم بندهای متوالی، رسوبات پشت بندها در مقایسه با خاک دامنه از نظر عناصر غذایی فقیرتر بوده و میانگین نسبت غنی شدن عناصر N، P و K در رسوبات به ترتیب برابر با 53/0، 66/0 و 6/0 به دست آمد. در بندهای نیمه پر به دلیل وقوع فرآیند ترسیب انتخابی، ویژگی های رسوبات در طول آبراهه به شکل منظم تغییر یافته و مقدار رس و عناصر غذایی در بندهای پایین دست بیش تر از بندهای بالادست بود. در مجموع بندها توانایی نگه داشت تمامی ذرات رسوب جریان های سیلابی را نداشته و بخش زیادی از ذرات با قطر کم تر از 2 میکرون به صورت بار معلق بندها را ترک می نمایند. تجزیه به مولفه های اصلی ویژگی های رسوبات شامل، pH، EC، ماده آلی، فسفر، نیتروژن، پتاسیم، رس، شن و سیلت نشان داد که مقدار شن و سیلت به همراه محتوای عناصر غذایی فسفر، نیتروژن و پتاسیم نقش مهمتری در تبیین ویژگی های رسوبات داشته و به عنوان ویژگی های کلیدی در تفکیک نمونه های رسوب بندها محسوب می شوند.
    کلید واژگان: نسبت غنی شدن, توزیع اندازه رسوبات, مدل فردلاند, رسوبگذاری انتخابی}
    Farrokh Asadzadeh*
    Check dams have been widely used in erosion control projects of upland areas especially in arid and semi arid regions. These structures control and reduce the amount of sediments entering main rivers by trapping the sediment load of floods. Trapped sediments by check dam systems reduce the slope of gully and provide ideal condition to starting biological measures of erosion control such as vegetation cover establishment. Physical and chemical properties of check dam sediments have major role in determining the different aspects of their behavior like water holding capacity, water infiltration rate, and controlling nutrient loss and pollutants transportation. This study aims to analyze physicochemical properties of sediments in some successive check dam systems. The study was carried out in four seasonal waterways from two different region of Urmia city, northwestern Iran. Results indicated that the average sand content of the sediments in waterways lies between 54.4 and 88.4 percent. Sediments samples with sandy and loamy sand texture were coarser than the original soils of the adjacent hillslopes. Sediments were poor in macronutrients in comparison with original soils and the enrichment ratio of the N, P, and K were 0.53, 0.66 and 0.60 respectively. In the partially filled check dam systems, as a result of selective sediment deposition, sediment characteristics change regularly and the amount of clay and macro nutrients were higher in the downstream dams than the upstream dams. Results indicated that the check dam systems are not able to trap all sediment sizes and the great amounts of particles smaller than 2 micrometer in diameter, passed through the system in the form of suspended load. Principle component analysis of sediment properties strongly suggested the importance of macronutrients with sand and silt content in characterization of sediment properties.
    Keywords: Enrichment ratio, Particle size distribution, Fredlund model, selective deposition}
  • لیلا مهدی زاده، فرخ اسدزاده*، عباس صمدی
    یکی از خصوصیات کلیدی رسوبات، توزیع اندازه ذرات آن ها است که بسیاری از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این پژوهش توزیع اندازه ذرات رسوبات سطحی انباشته شده در پشت بندهای رسوب گیر مورد مطالعه قرار گرفت. برای این منظور دو آبراهه در منطقه نوشان ارومیه که به ترتیب دارای سه و چهار بند سنگی ملاتی بودند، انتخاب شده و توزیع اندازه ذرات رسوب پشت آن ها با اندازه ذرات خاک دامنه مشرف به بندها مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که ذرات رسوب پشت بندها در مجموع نسبت به ذرات خاک دامنه، اندازه درشت-تری داشته و دارای بافت شنی-لومی و شنی هستند. در بندهای نیمه پر ترسیب انتخابی ذرات رسوب مشاهده شد و بندهای پایین دست دارای ذراتی با اندازه تقریبا مشابه با خاک اصلی بودند. در حالی که در بندهای پر، این شرایط مشاهده نشده و عملا بخش قابل توجهی از ذرات کوچک تر از 0/124 میلی متر از بندها عبور نمودند. ده مدل مختلف ریاضی برای توصیف توزیع اندازه ذرات رسوب به کار رفته و قابلیت آن ها بر مبنای طیف متنوعی از ضرایب کارایی مورد ارزیابی قرار گرفت. خوشه بندی سلسله مراتبی مدل ها بر مبنای ضرایب کارایی منتخب نشان داد که به ترتیب سه مدل فردلاند، ORL و ONL دارای برتری نسبی در مقایسه با سایر مدل ها هستند. مقدار ضریب تبیین در هر سه مدل برابر با 0/99 بوده و آماره AIC نیز در آن ها به ترتیب برابر با 44/13-، 43/92- و 41/46- بود. بنابراین این مدل ها می توانند برای کمی سازی توزیع اندازه ذرات رسوب مورد استفاده قرار گیرند.
    کلید واژگان: ارومیه, ترسیب انتخابی, مدل توزیع اندازه ذرات, مدل فردلاند, نوشان}
    Leila Mehdizadeh, Farrokh Asadzadeh*, Abbas Samadi
    Particle size distribution of sediment is one of the key factors which affects many other physical and chemical characteristics of the sediments. In this study, particle size distribution of the sediments trapped behind successive check dams was evaluated. Two waterways (G1 and G2) were selected in Noshan region of Urmia which have three and four check dams respectively. In each waterway, particle size distribution of sediment samples was compared with the original soil of the adjacent hill slope. Results indicated that the sediments have loamy-sand to sandy texture and have coarser particles than the adjacent soil samples. Selective deposition of sediment particles was observed in half full successive check dams of G1 waterway and the sediments of the check dam located at the downstream have a similar particle size distribution with adjacent soil sample. In filled dams of G2 waterway, considerable amounts of particles coarser than 0.124 mm in diameter were passed through dams. Some mathematical models were used to describe the particle size distribution of sediment samples and performance of them was evaluated by several efficiency criteria. Hierarchical cluster analysis of models, based on selected efficiency criteria, indicated that the Fredlund, ORL and ONL models have good performance in describing the particle size distribution of sediment samples. Coefficient of determination for these models was 0.99 and the Akaike’s Information Criterion (AIC) for these models were -44.13, -43.92, and -41.46 respectively. It can be concluded that these models are applicable for quantifying the particle size distribution of sediment samples.
    Keywords: Fredlund model, Noshan, Particle size distribution model, Selective deposition, Urmia}
نکته
  • نتایج بر اساس تاریخ انتشار مرتب شده‌اند.
  • کلیدواژه مورد نظر شما تنها در فیلد کلیدواژگان مقالات جستجو شده‌است. به منظور حذف نتایج غیر مرتبط، جستجو تنها در مقالات مجلاتی انجام شده که با مجله ماخذ هم موضوع هستند.
  • در صورتی که می‌خواهید جستجو را در همه موضوعات و با شرایط دیگر تکرار کنید به صفحه جستجوی پیشرفته مجلات مراجعه کنید.
درخواست پشتیبانی - گزارش اشکال