توسعه انسانی، جنسیت و آموزش عالی در کشورهای اسلامی (با تاکید بر جامعه ایران)

با توجه به اهمیت مقوله سرمایه انسانی به عنوان بنیان توسعه، همواره بخشی از مهم ترین سیاستگذاری دولت ها، تربیت و آموزش نیروی انسانی ماهر و متخصص است که این امر با بهبود شاخص توسعه انسانی میسر می شود. از سوی دیگر نقش زنان به عنوان نیمی از افراد یک جامعه در فرایند توسعه، انکار ناپذیر است. در این میان بررسی وضعیت کشورها، جایگاه آنان را در میان کشورهای پیرامون و حتی جهان مشخص می سازد. بنابراین، آگاهی از وضعیت توسعه در کشورمان، برای پیشبرد اهداف توسعه ای و حضور در عرصه رقابت جهانی ضروری به نظر می رسد. در این مقاله پس از ارائه مباحث مربوط به توسعه انسانی و جنسیتی به ارزیابی مولفه آموزش در کشورهای اسلامی- با تاکید بر جایگاه ایران- پرداخته می شود. روش تحقیق در این مقاله ترکیبی از دو روش توصیفی و اسنادی است. آمارها و داده های این مقاله از گزارش های توسعه انسانی طی سال های 1990تا 2007، سازمان ملل متحد استخراج شده است. نتایج نشان می دهد که جایگاه ایران در خصوص شاخص توسعه انسانی و جنسیتی در بین 19 کشور اسلامی منتخب، چندان مناسب نیست. همچنین با وجود افزایش نسبی «سهم زنان از ثبت نام در آموزش عالی» در ایران، اما این میزان در مقایسه با کشورهای کویت، قطر، آلبانی، امارات، عربستان، مالزی و لبنان در سطح پایینی قرار دارد. در این مقاله پس از توصیف کلی شرایط فعلی کشورهای اسلامی و ایران -در شاخص های مورد نظر- الگویی برای ارتقای نظام توسعه در ارتباط با توسعه علمی کشور پیشنهاد می شود.