نقش مبانی ارزشی و اخلاقی در توسعه فناوری با بررسی خاص در شبیه سازی

با وجود تحولات اساسی و بسیار مهم صورت گرفته در زمینه های مختلف زندگی بشر که با کمک پیشرفت های علمی حاصل شده است، یکی از ویژگی های مشخص این قرن، آسیب پذیری جامعه در برابر تهدیدهای فناورانه است که نگرانی هایی را به وجود آورده است. به این جهت، بسیاری از باورها در جهان کنونی بر این است که فناوری و علم زمانی مفید است که اخلاق، آن را به عنوان سعادت مشترک تائید می کند. به طور مثال پیشرفت های علمی در موضوع هایی چون تعیین توالی نوکلئوتیدهای ژنوم انسان، کلون سازی حیوانات و سپس انسان، تحقیقات سلول های بنیادی و نانوبیوتکنولوژی توجه دانشمندان را به نیاز روزافزون به اخلاق در علوم جلب کرده است. شبیه سازی یکی از پیشرفته ترین دست یافته های بشر در زمینه علم پزشکی و مهندسی ژنتیک است. پدید آوردن گوسفندی به نام دالی در سال 1997، از راهی غیرجنسی تنها کشف علمی نبود و به دایره مسائل زیستی منحصر نماند، بلکه دامنه آن به سرعت به مباحث کلامی، سیاسی و اخلاقی کشیده شد و از زمان اعلام نتایج این فناوری، موضع گیری های متفاوت موافق و مخالفی در مواجهه با آن شکل گرفته است که مهم ترین محور بحث پیرامون شبیه سازی انسان حوزه اخلاقیات و در راس آن نظریه های فقهی و مذهبی است. راهکارهایی عملی منطقی برای برون رفت از چنین نگرانی هایی مستلزم تبادل نظر بین دانشمندان مهندسی ژنتیک، عالمان و فقهای دینی و اخلاقی و حقوقدانان است. در این مقاله ضمن پرداختن به موضوع توجه به اخلاق در توسعه فناوری، به مفهوم و چیستی شبیه سازی، محاسن و معایب آن و همچنین، واکنش های جهانی در مورد شبیه سازی بررسی آراء و گفتارهای بزرگان علم و دین نسبت به این مقوله نیز پرداخته است و در پایان به آراء برخی ازمخالفان و موافقان ذکر می شود.