سماورسازی در ایران؛ ابزار، مواد و فنون ساخت

صنعت سماورسازی که خود میتواند نقطه اوج دواتگری محسوب شود، در حدود دو قرن پیش، مقارن با سلطنت ناصرالدینشاه قاجار به ایران وارد شد و مورد توجه و حمایت بزرگمردی چون امیرکبیر قرار گرفت. با رجوع به منابع مکتوب آن دوران، این نتیجه قابلدریافت است که ساخت سماور، اسباب پیچیدهای که دو عنصر متضاد طبیعت، یعنی آب و آتش را گرد هم میآورد، از دستآوردهای مهم صنعتی و فنی زمان خود بهشمار میرود؛ تا آن جا که در برخی نوشته ها، اختراع آن را همردیف اختراع سینماتوگراف، تلفن و تلگراف، چراغ گاز و امثال آن دانستهاند.
نتایج حاصل نشان میدهد که سماور پس از ورود، بهتدریج در دست هنرمند داوتگر ایرانی از نظر زیبایی، فنآوری و فنون ساخت به اوج شکوفایی رسید، تا جائیکه در اواخر این دوره و سپس تا زمان پایان پهلوی دوم، چنان جایگاهی در صنعت دواتگری ایران یافت که ضمن تولید در انواع مختلف، از حیث فرم و اندازه، کالای جدانشدنی آشپز خانه های ایرانی شد.
این مقاله برآن است تا بهکمک مصداقهای متنوع تصویری و مطالعات میدانی، ضمن بررسی هنر و فن سماورسازی ومعرفی ابزار و مواد مورد استفاده، بهشرح گامبهگام مراحل ساخت سماور نیز بپردازد.