مطالعه تطبیقی رنگهای به کاررفته در قرآن های چاپی دوران قاجار و پهلوی با قرآن های خطی پیش از آن

هنر کتابت قرآن کریم، از نخستین سده های ظهور اسلام به عنوان متعالیترین و ماندگارترین نسخی به شمار می رود که از ابتدا بهترین نمونه های هنری چون خوشنویسی و تذهیب را در خود جای داده است. در نگارش و تزیین این نسخ، رنگ به عنوان یکی از عناصر اصلی اجرایی به یاری کاتبان و مذهبان آمده است. در سده های نخست هجری کتابت قرآن سادگی و بیآلایشی خاصی داشت که همین امر سبب کاربرد محدود رنگها گردید. کاتب از مرکب مشکی و قهوهای تیره برای نگارش آیات الهی استفاده میکرد و رفتهرفته مطابق با سیر تحول کتابآرایی قرآن، چون اعرابگذاری، رنگهای متنوعتری نیز به کار رفت. نمود تحولات کاربرد رنگ علاوه بر خطوط، در تزیینات قرآن های پیش از قاجار نیز ادامه یافت. در دوران قاجار با ورود چاپ سنگی و در دوران پهلوی با ورود دستگاه های جدید کماکان شاهد چاپ قرآن های نفیس هستیم؛ این در حالی است که رنگهای قرآن های خطی همچنان کاربرد داشته، همچون رنگهایی که برای اعراب، حروف و نقوش استفاده شده است. محقق در این پژوهش به بررسی رنگهای خطوط، نقوش و علایم قرآن های خطی پیش از قاجار با نمونه های چاپی دوران قاجار و دوران پهلوی میپردازد. روش تحقیق در این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی و بر مبنای حوزه اجرایی، توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوری اطلاعات نیز از نوع کتابخانه ای است.