بررسی تطبیقی دیالکتیک ایمان و فهم در هرمنوتیک مولانا وآگوستین بر اساس آموزه «ایمان می آورم تا بفهمم»

آدمی به عنوان موجودی فهیم، مدام با موضوع فهم سر و کار دارد و هر کنش و واکنشش همراه با فهم است. این هماره گی و اهمیت فهم، باعث شده که اندیشمندان، از دیر باز در پی شناخت ساختار و راه های نیل به فهم درست باشند. آگوستین به عنوان یک قدیس اثرگذار مسیحی در طلیعه قرون وسطی و مولانا به عنوان عارف و اندیشمند مسلمان اواخر این دوران، چنین اند. یکی از قواعد هرمنوتیک ایشان اعتقاد به تاثیر عوامل وجودی در فهم است؛ این دو اندیشمند زمانه اتحاد عاقل و معقول، ظروف مرتبطه حیطه فهم را جدای از حیطه های عاطفی و ارادی نمی دانند. پرچم این اندیشه مشترک، مزین است به آموزه آگوستینی «ایمان می آورم تا بفهمم» که با «ایمآن همان تمییز و ادراک است» مولانا، همنوایی دارد. در تایید این آموزه، نخست به بنیان های مشترک فلسفی آن می پردازیم، سپس به دیدگاه مولانا مبنی بر لزوم هم سنخی شناسنده با موضوع فهم. نهایتا برآنیم که تفاوت فهم یا بدفهمی گهگاه این آموزه، محصول عواملی چون اختلاف منظر و ندیدن مراتب ایمان و فهم در دو شکل درون دینی و برون دینی آن است. بنابراین ضمن معرفی سه مرتبه ایمان و دو ساحت فهم، با دیالکتیکی دانستن رابطه آن دو، به تبیین و رفع این بدفهمی ها می پردازیم.