بررسی کارایی نانولوله کربن چند جداره و خاکستر حاصل از زائدات درخت خرما در حذف رنگ از فاضلاب نساجی

یکی از مصارف مهم مواد رنگی در صنعت نساجی است که حدود 75 درصد مواد رنگی تولید شده در جهان در رنگرزی کالاهای نساجی، چرم و کاغذ به کار می رود. رنگ ها به دلیل ساختار پیچیده اغلب پایدار و مقاوم به تجزیه بیولوژیک بوده و سمی، سرطان زا و جهش زا و می توانند باعث آلرژی و مشکلات پوستی در انسان شوند. این مطالعه با هدف بررسی کارایی نانو لوله کربن چند جداره و خاکستر خرما در حذف رنگ از فاضلاب نساجی بافت بلوچ شهرستان ایرانشهر در سال 1391 انجام شد.
این مطالعه یک پژوهش کاربردی است که به صورت تجربی بر روی فاضلاب نساجی با غلظت رنگ 20 میلی گرم در لیتر انجام و اثر متغیرهای غلظت نانو لوله کربن چند جداره و خاکستر حاصل از زائدات خرما، زمان های 30، 60، 90، 120 و 150دقیقه وpH های 3، 5، 7، 9 و 11 بر کارایی حذف رنگ بررسی شد. غلظت رنگ در نمونه های مختلف با استفاده از اسپکتروفتومتر در طول موج 525 نانومتر قرائت شد.
مقادیر حذف رنگ با جاذب نانو لوله کربن چند جداره در pHهای 3، 5، 7، 9، و 11 برای غلظت رنگ 20 میلی گرم در لیتر و 05/ 0 گرم در لیتر نانو لوله کربن در زمان 180 دقیقه به ترتیب 5/ 85، 4/ 93، 4/ 88، 3/ 81 و 3/ 75 درصد و برای جاذب خاکستر خرما در زمان های مذکور به ترتیب 88، 8/ 92، 96، 2/ 92 و 7/ 88 درصد بدست آمد. همچنین میزان جذب رنگ توسط نانو لوله کربن چند جداره به ترتیب 1710، 1868، 1769، 1626، 1506 میلی گرم در گرم جاذب و برای خاکستر خرما 1763، 1857، 1921، 1844 و 1775 میلی گرم در گرم جاذب بودت. ایزوترم جذب برای دو جاذب منطبق با مدل لانگمیر (R2=0.876 نانو لوله کربن چند جداره و R2=0.980 خاکستر خرما) بود. بیشترین مقدار حذف COD جاذب نانو لوله کربن چند جداره در pH=5، غلظت جاذب 05/ 0 و زمان تماس 180 دقیقه 4/ 73 درصد و برای خاکستر خرما در pH=7 و غلظت جاذب 05/ 0 و زمان تماس 180 دقیقه 6/ 70 درصد بدست آمد.
بر اساس نتایج بدست آمده میزان حذف رنگ از فاضلاب نساجی با افزایش زمان واکنش، جرم جاذب افزایش می یابد و همچنین میزان حذف رنگ و حذف COD توسط نانو لوله کربن چند جداره و خاکستر خرمادر حد مطلوبی بوده ولی کارایی نانو لوله کربن چند جداره در pH اسیدی و کارایی خاکستر خرما در pHخنثی بیشتر می باشد. به نظر می رسد با توجه به فراوانی زائدات خرما، استفاده از خاکستر خرما در حذف آلاینده های زیست محیطی مقرون به صرفه تر است.