استفاده از ترکیب جمعیت و الگوی پراکنش بی مهرگان کفزی، به منظور ارزیابی زیستی و پایش کیفیت آب رودخانه شاهرود (استان قزوین)

ارزیابی زیستی منابع آب با استفاده از بی مهرگان کفزی یکی از مناسب ترین و مرقوم به صرفه ترین روش های مطالعات اثرات انسانی بر پیکره ی اکوسیستم آبی است. در مطالعه حاضر، به منظور ارزیابی زیستی رودخانه شاهرود (استان قزوین) ترکیب جمعیت بزرگ بی مهرگان کفزی این رودخانه بررسی شد. جهت نمونه برداری از کفزیان، 8 ایستگاه تعیین شد و نمونه گیری، به صورت فصلی و با استفاده از نمونه بردار سوربر با سه تکرار در هر ایستگاه و به مدت یک سال به انجام رسید. نمونه های استحصالی در محلول فرمالین 4% فیکس و جهت شناسایی و شمارش به آزمایشگاه منتقل شدند. در مجموع تعداد 11636 نمونه از موجودات کفزی شناسایی شدند که شامل 32 جنس از 31 خانواده، 9 راسته، 5 رده و 4 شاخه بودند. از مهمترین این کفزیان به ترتیب فراوانی میتوان به Trichoptera (27/42%)، Diptera (77/23%)، Ephemeroptera (64/16%) و Pelecoptera (74/11%) اشاره کرد. از ایستگاه های بالادست به طرف پایین دست؛ مقادیر شاخص های زیستی _ جمعیتی و فراوانی ارگانیزم های حساس کاهش و فراوانی ارگانیزم های مقاوم افزایش یافت. شاخص زیستی BMWP/ASPT در ایستگاه 4 (06/7) بیشترین و در ایستگاه 8 (51/3) کمترین مقدار را داشت به گونه ای که در ایستگاه های 2 و 8 که به ترتیب فاضلاب های مزارع کشاورزی و شهری - صنعتی را دریافت میکردند کیفیت آب تنزل یافت. بر اساس میانگین سالانه شاخص زیستی BMWP/ASPT (51/5) کیفیت کلی آب در رودخانه شاهرود در طبقه آب های با آلودگی اندک قرار گرفت.