نقد اسطوره شناختی حکایت «شیطان» از جبران خلیل جبران

جبران خلیل جبران (1883-1931م) از بزرگ ترین نویسندگان و شاعران معاصر عرب - در آثار خویش در پی راه هایی برای نجات بشر است. تاکید بر توجه به روح درونی و لزوم ارتباط با آن در بیش تر آثار او دیده می شود. حکایت «شیطان» هم، اگرچه ساده به نظر می رسد و پیچیدگی داستان سرایی نو را ندارد، ولی بیان نمادین آن سبب می شود جذاب و دل نشین باشد. نویسندگان این مقاله با استفاده از نقد اسطوره شناختی یونگ، در پی آشکار کردن نمادها و کهن الگوهای حکایت «شیطان» برآمده اند و از این راه نشان داده اند که الخوری سمعان به عنوان کهن الگوی «قهرمان»، برای رسیدن به «تفرد» یا «تمامیت» به «سفر» نمادینی در «شب» که نماد ناخودآگاه است، دست می زند و با دعوت به جست وجوی «پیک» و روبه رو شدن با «سایه» به چالش کشیده می شود؛ همچنین با هدایت «پیرخردمند» به شناخت «سایه» می رسد؛ «قهرمان» پس از طی مراحل ذکرشده، به «تفرد» و سپس «باززایی» دست پیدا می کند. از منظر نقد اسطوره شناختی، این حکایت، دارای ساختاری اسطوره ای است و نمادها و کهن الگوهای آن در پیرفت حکایت نقش مهمی دارند و شکل اسطوره ای آن، سبب جذاب شدن آن برای مخاطب می شود؛ زیرا مخاطب با تجربه های مشترکی روبه رو می شود که در ناخودآگاه خود، بارها آن را حس کرده است؛ لاجرم با قهرمان هم ذات پنداری می کند.