بررسی تشکیل و انتشار طوفان های گرد و خاک ورودی به غرب و جنوب غرب ایران با استفاده از مدل پخش لاگرانژی ذرات HYSPLIT

امروزه معضل افزایش فرسایش بادی و طوفان های گردوخاک بعلت تغیرات اقلیمی و خشکسالی های متوالی به بحرانی منطقه ای جهانی تبدیل شده است. برای منشایابی، پیش بینی شدت و گستردگی و سرعت انتقال این طوفان ها از روش های مختلفی همچون مدل های عددی، تصاویر ماهواره ای و تحلیل های همدیدی استفاده می شود. در این مطالعه با بررسی و تحلیل نقشه های فشاری سطوح مختلف جوی، به اثر پارامترهای دما، فشار و سرعت باد در سطوح مختلف جو موثر بر انتشار طوفان های گردوخاک پرداخته شده است. در این مطالعه در مرحله اول به بررسی عوامل همدیدی موثر بر رخداد طوفان های گردوغباری ورودی از غرب و جنوب غرب به ایران پرداخته شده، در مرحله دوم برای مشخص کردن منشا شکل گیری این طوفان ها از مدل پخش لاگرانژی HYSPLIT با استفاده از روش ردیابی پس رو استفاده شد. برای تایید خروجی این مدل عددی، از بررسی همدیدی استفاده گردید. خروجی های مدل نشان می دهد که به طور کلی منابع اصلی غبار برای طوفان های گردوغباری جنوب غرب ایران محدوده ای در حد فاصل مرکز تا شمال عراق، شرق سوریه تا شمال عربستان می باشد. برای مطالعه، یک دوره آماری 5 ساله از سال 1385 تا 1389 و 10 موج گردوغباری مهم در این دوره انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. در این مطالعه برای ترسیم نقشه های همدیدی از داده های باز تحلیل NCEP/NCARبا دقت فضایی 5/2×5/2 درجه در راستاهای طول و عرض جغرافیایی استفاده شد.بنابر اهمیت موج فراگیر و گسترده گرد و غباری روزهای سیزدهم تا شانزدهم تیرماه 1388، الگوهای همدید و مکانیسم تشکیل، انتقال و انتشار گرد و غبار در آن به تفصیل مطالعه شد در تمام موارد، استقرار یک سامانه کم فشار بر منطقه خاورمیانه و تقویت شرایط ناپایداری درسطح بیابان ها و همچنین تاثیر هماهنگ یک موج کم فشار دینامیکی برفراز جو منطقه، زمینه مناسب را برای انتقال ریزگردها به جو منطقه فراهم می آورد. در انتها نتایج با تصاویر ماهواره METEOSAT8 موجود در مرکز باروری ابرهای یزد مقایسه گردید که همخوانی بسیار زیادی مشاهده گردید.