آرایش گفتمانی گروه های مبارزه با پهلوی دوم

زوال حکومت پهلوی و در نهایت برچیده شدن آن در بهمن 1357، معلول کنش گری جریان های گوناگونی بود که در راس آن ها طرفداران گفتمان اسلام سیاسی قرار داشتند. گفتمانی که با ارائه اسطوره مطلوب خود و در شرایط بی قراری جامعه، توانایی جذب دال های شناور و معنابخشی به آن ها را در یک زنجیره هم ارزی فراهم آورد و با گسترش سیطره هژمونیک خود، گفتمان وابسته به حکومت پهلوی را در مقام یک غیر، طرد و در رقابت با رقیبان، خود را به عنوان گفتمان غالب به جامعه معرفی نمود. در پاسخ به چرایی رویارویی گفتمان های سیاسی و دلایل پیروزی گفتمان اسلام فقاهتی، داده های پژوهش نشان می دهند که گفتمان های سیاسی موجود در دوران مبارزه با پهلوی و پس از آن نتوانستند زمینه های هژمونیک شدن خود را فراهم نمایند و دچار تصلب معنایی و عدم انعطاف عناصر گفتمانی شدند در حالی گفتمان اسلام سیاسی فقاهتی با عنصر سوژگی و رهبری امام خمینی(ره) توانست با ایجاد فضای استعاری و جمع کردن دیگر خرده گفتمان ها در زیر چتر گفتمان انقلاب اسلامی حکومت پهلوی را سرنگون کند و با ایجاد فرایند برجسته سازی و حاشیه رانی گفتمان خود را تثبیت نماید. همچنین میان دیگر گفتمان ها، اسلام فقاهتی قابلیت دسترسی بیشتری برخوردار بود و هنر گفتمان اسلام فقاهتی تطابق دال ها و عناصر خود با خواست و نیازهای مردم بود که دیگر گفتمان های رقیب از این امر محروم بودند.