ملاکات و مزایای برهان صدیقین در تقریرات صدرالمتالهین و علامه طباطبایی

برهان صدیقین به وسیله معلم ثانی فارابی وارد حوزه مباحث فلسفی شد. پس از ایشان تقریرهای گوناگونی از برهان صدیقین ارائه شده است. در برخی از این تقریرها، مقدمات کمتری وجود دارد و در برخی دیگر برای وصول به مطلوب، نیاز به تمهیدات و مقدمات بیشتری است. حال می توان این پرسش را مطرح کرد که چه برهانی را می توان «برهان صدیقین» نامید؟ ملاک و معیار آن چیست؟ و کدام یک از این برهان ها بر دیگری ترجیح دارد؟ صدرالمتالهین شیرازی و علامه طباطبایی هریک تقریری متفاوت از برهان صدیقین ارائه داده اند. در این مقاله به تطبیق و سنجش این دو تقریر می پردازیم و برای این مسئله دو ملاک «شبه لم بودن» و «یکی بودن راه و هدف» و نیز چهار مزیت و امتیاز «عدم استفاده از امتناع دور و تسلسل»، «اخصربودن»، «قرابت معنایی و محتوایی با متن دینی» و «استشهاد بر صفات حق تعالی پس از اثبات آن» را مبنا قرار داده، در پایان اثبات خواهیم کرد که حقیقت برهان صدیقین از سنخ مفاهیم نیست، بلکه طریق شهود را می طلبد؛ ولی در میان دو تقریر حصولی و مفهومی مذکور، تقریر علامه طباطبایی تقریری دقیق و کامل تر است.