بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ هایی از آفتابگردان (Helianthus annuus L.) با استفاده از نشانگر مولکولی TRAP

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 68 ژنوتیپ آفتابگردان از نشانگر جدید مولکولی TRAP با 6 آغازگر ثابت و 6 آغازگر تصادفی و 19 ترکیب آغازگری استفاده شد. تمام ترکیب های آغازگری چند شکل بودند که در مجموع 116 باند ایجاد کردند که 109 تای آنها چندشکل بود. در این تحقیق لاین های برگرداننده باروری با میانگین 76/22 باند چندشکل، بیشترین جایگاه چند شکل (48/84 درصد) و هیبریدهای ایرانی با میانگین 97/2 باند چندشکل، کمترین جایگاه چند شکل (52/40 درصد) را به خود اختصاص دادند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین گروه برگرداننده باروری و هیبریدهای ایرانی (151/0) و کمترین فاصله بین هیبریدهای خارجی و ارقام آزاد گرده افشان خارجی (064/0) بود. گروه لاین های برگرداننده باروری و مادری کمترین فاصله ژنتیکی را داشتند (066/0). بر اساس تجزیه واریانس مولکولی، 87 درصد از تنوع ژنتیکی ناشی از تنوع درون گروه ها و 13 درصد مربوط به تنوع بین گروه ها بود. در هر دو تجزیه خوشه ایو هماهنگ کننده های اصلی، گروه لاین های برگرداننده باروری و مادری در یک گروه، هیبریدها و ارقام خارجی در گروه مشابه و هیبریدهای ایرانی در گروه مجزا قرار گرفتند. بر اساس تجزیه خوشه ایکلی، پایین ترین ضریب تشابه (472/0) بین لاین های R42 و CMS328 محاسبه شد. نتایج نشان داد که نشانگر TRAP کارایی بسیار خوبی در گروه بندی و محاسبه تنوع ژنتیکی آفتابگردان دارد. با وجود تنوع ژنتیکی میان گروه ها و ژنوتیپ ها، به دلیل ضریب تشابه ژنتیکی بالای ژنوتیپ ها (755/0)، تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های مورد بررسی پایین برآورد شد و بدین وسیله افزایش تنوع ژنتیکی ژرپلاسم آفتابگردان و انتخاب لاین های اینبرد والدینی جدید با تنوع بالا در برنامه های آینده اصلاح آفتابگردان پیشنهاد می شود.