تاثیر نابهنجاری های ماهانه الگوهای گردشی جو در رخداد دوره های خشک وتردر غرب و شمال غرب ایران

طی سال های اخیر، رخداد دوره های خشک و طولانی در مناطق مختلف کشور، بویژه منطقه غرب و شمال غرب، سبب تنش هایی در بخش های مختلف از جمله منابع آب شده و خسارات قابل توجهی را به بخش کشاورزی و منابع طبیعی وارد نموده است. لذا مطالعه عوامل موثر بر رخداد دوره های خشک و تر، از جمله نابهنجاری های ماهانه الگوهای همدیدی از اهمیت زیادی می تواند برخوردار باشد. بر این اساس در این تحقیق جهت بررسی تاثیر الگوهای گردشی جو بر دوره های خشک وتر ماه های سرد سال در غرب و شمال غرب ایران، داده های بارش بارندگی ده ایستگاه همدیدی در یک دوره 30 ساله(2010-1981) برای ماه های اکتبر تا آوریل استفاده شد. آنگاه ماه های خشک و تر، بر اساس شاخص نمره استاندارد(Z) تعیین گردید، سپس در طول دوره 30 ساله، ماه هایی که میانگین نمایهZ دارای مقادیر بیشینه و یا کمینه بود نقشه های همدیدی آنها در سه تراز، فشار سطح دریا (SLP)، 850 و 500 هکتوپاسکالی بررسی و تحلیل شد، در نهایت الگوهای ماهانه و نابهنجاری های میدان فشار تراز سطح دریا و میدان ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال(H500) تعیین گردید. نتایج حاصل نشان داد که: 1- تقویت پرفشار بر روی اروپا وتعمیق ناوه در روی مدیترانه، افزایش بارندگی در غرب و شمال غرب ایران را به دنبال دارد. 2- تقویت پرارتفاع در نواحی مرکزی و شرقی ایران و کج شدن ناوه موج غربی به حالت شمال شرقی- جنوب غربی، سبب افزایش بارش در غرب و شمال غرب ایران می گردد. 3- تقویت کم فشار در روی مدیترانه و سودان و ادغام آنها و تقویت پرفشار در روی اروپا با افزایش بارش در منطقه مورد مطالعه همراه خواهد بود. 4- افزایش نابهنجاری مثبت SLP و H500 از شمال دریای سرخ و روی نیمه شرقی مدیترانه تا شمال اروپا همراه با نابهنجاری های منفی در نیمه غربی مدیترانه سبب دوره های خشک شدید می شود.