شناسائی و واکاوی سازوکار شکل گیری الگوی مکانی برف های جلگه مرکزی گیلان (برف دلتا) با استفاده از مدل عددی WRF

در این پژوهش با پایش (پردازش) تصاویر سنجنده مودیس ماهواره های آکوا و ترا، الگوی مکانی ویژه مثلثی و به طور تقریبی منطبق بر دلتای رودخانه سفیدرود برای برف های متوسط جلگه مرکزی گیلان در کرانه جنوب غربی دریای کاسپین شناسائی گردید و شرایط همدیدی-دینامیکی سامانه های منجر به شکل گیری این الگو، با استفاده از اجرای مدل عددی WRF با تفکیک 3 و 9 کیلومتر مورد واکاوی قرار گرفت. منشا این سامانه ها پرفشارهایی با مقیاس همدیدی هستند که از سمت غرب اروپا تا روی دریای کاسپین کشیده می شوند. چرخش ساعت گرد این واچرخند ها در وردسپهر زیرین با فرارفت سرد جریانات شمالی به حاشیه جنوب غربی دریای کاسپین همراه است و حرکت شرق سوی امواج ناپایدار ترازهای میانی و فوقانی وردسپهر موجب تقویت حرکات صعودی لایه های زیرین می شود . جنوب البرز، به دلیل عبور ناوه های ارتفاعی و دمایی و همچنین گردش پادساعتگرد این امواج غربی، تحت تاثیر جریانات شمال سو است. طی ساعات اولیه نفوذ زبانه پرفشار روی کاسپین، دمای لایه های زیرین وردسپهر در جلگه گیلان به اندازه کافی کاهش نمی یابد بنابراین ریزش هوای سرد ناشی از عبور ناوه های دمایی و ارتفاعی تراز850 و بالاتر از آن، از سمت فلات ایران(دشت قزوین) و ارتفاعات البرز که دارای ارتفاع بیشتر از جلگه گیلان ودمای سطحی کمتری نسبت به دلتای سفیدرود هستند، سبب غلبه جریانات سرد جنوبی فلات ایران و بارش برف در محل ورودی دره سفید رود به جلگه گیلان می شود برش قائم میدان باد و دما نیز بیانگر آن است که علاوه بر چینش افقی این دو کمیت در محل دره منجیل (عرض جغرافیایی 36.7) منتهی به دره شاهرود و دشت قزوین ، چینش قائم باد در حدود تراز 850 میلی باری روی جلگه گیلان مشاهده می گرددکه مبین مرز ناپایداری میان جریانات شمالی درلایه های زیرین وردسپهر و جریانات جنوبی در لایه های میانی وردسپهر است. چینش قائم و افقی باد و گرادیان افقی قابل ملاحظه دما، شکل گیری جبهه در مقیاس محلی را منطبق برگذرگاه دره منجیل نشان می دهد. نکته حائز اهمیت آن است که پس از استقرار پرفشار سرد روی غرب کاسپین و تقویت سرمایش لایه های سطحی روی سواحل، تباین دما مابین جلگه گیلان و دشت قزوین کاهش می یابد. واقع شدن منطقه در شاخه غربی ناوه ارتفاعی تراز 850 هکتوپاسکالی که با جریانات شمالی روی البرز همراهی می کند، موجب می شود باد های شمالی از سمت عرض های بالا تا جنوب البرز و تا عمق 700 هکتوپاسکالی وردسپهر گسترش یابد و مرز ناپایداری و چینش قائم باد در عمق وردسپهر، از بین لایه 700 و 800 به بین لایه 600 و 700 تغییر کند.