کانی شناسی و ژئوشیمی تپه های ماسه ای جنوب سه قلعه شهرستان سرایان، استان خراسان جنوبی

یکی از نمودهای اصلی مناطق بیابانی آثار فرسایش بادی می باشد. تپه های ماسه ای از جمله اشکال شاخص این گونه مناطق محسوب می شوند.تاکنون مطالعات تفصیلی در مورد ژئوشیمی تپه های ماسه ای و از جمله برخانویید در ایران صورت نگرفته است. از این رودر این پژوهش تعداد 27 تپه ماسه ای بادی در 4 زون در محدوده ای با مختصات 28°33 تا 34 °33عرض شمالی و 21 °58 تا 22 °58 طول شرقی، در فاصله 13 کیلومتری جنوب سه قلعه شهرستان سرایان در شرق ایران مورد نمونه برداری و مطالعه قرارگرفته اند. بدین منظور، نخست ترکیب کانی شناسی تپه های ماسه ای سرایان بررسی شده و سپس به منظور انجام مطالعات ژئوشیمیایی تعداد 12 نمونه با استفاده از روش XRFمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. داده های حاصل از مطالعات ژئوشیمیایی اکسیدهای مختلف و ترسیم نمودارهای مربوطه نشان داد که یک منشا آذرین حد واسط تا فلسیک با میزان کوارتز متوسط و محیط تکتونیکی حاشیه فعال قاره ای را برای تپه های ماسه ای سرایان باید در نظر گرفت. شاخص هوازدگی شیمیایی (CIW)در تپه های ماسه ای مورد مطالعه از 81/82 درصد تا 96/84 درصد در نوسان است که این مقدار بیانگر آب و هوای گرم و خشک می باشد. میزان اکسیدهای اصلی TiO2Fe2O3 و MgOمی تواند نشانه فراوانی یا فقدان کانی های سنگین باشد که با بررسی این اکسیدها شاهد کاهش این عناصر از غرب به شرق منطقه و در نتیجه شاهد کاهش کانی های سنگین از غرب به شرق منطقه می باشیم. این موضوع با وجود باد شمال غرب که دارای قدرت فرسایندگی و جابجایی زیاد می باشد هم خوانی دارد.