منبع شناسی پژوهش در تاریخ دولت حمدانیان

سرزمین شام به علت ویژگ یهای طبیعی و فرهنگی و قرارداشتن در همسایگی امپراتوری رو مشرقیاز همان عهد ظهور اسلام مورد توجه مسلمانان بود. این سرزمین در زمان خلافت عمر بن خطاب به تصرف مسلمانان درآمد و سپس با تشکیل دولت اموی در شام به مرکزیت دمشق و رونق بخش اداری حکومت و بنای عمار تهای عظیم به اوج شکوفایی در تمدن اسلامی نایل شد و بعدها با تشکیل دولت عباسی - گرچه ب هظاهر مرکز خلافت به بغداد منتقل و از رونق شام کاسته شد و ب هرغم جن گهای شام و روم در سده چهارم هجری - همچنان اهمیت خود را در زمینه سیاسی و اقتصادی و سی فالدوله - که از نظر سیاس ینظامی نقش « دولت حمدانی » حفظ کرد؛ زیرا در منابع اسلامی نام موثری در جن گهای مسلمانان با روم و قبایل شورشی شام ایفا کرده است - درخشش خاصی دارد. همین موضوع باعث شده است شام از اهمیت بسیاری در تحولات سیاسی، نظامی و اقتصادی برخوردار شود و از طرف دیگر به علت غنای اجتماعی، فرهنگی و دینی، همواره مورد توجه محققان باشد. 394 ه.ق) در زمره دول تهای شیعی صاحبنامی است که مقتدرانه بر بخش – دولت حمدانی (292 مهمی از سرزمی نهای اسلامی در سرحدات و ثغر شام حکم م یراند. غزوات و جهادهای مکرر حمدانیان با بیزانسیان موجبات شهر تشان در تاریخ شده و تحرکات نظامی و مناسبات سیاسی دولت حمدانیان نیز از چشم تیزبین مورخان دور نمانده است و بسیاری از مورخان به ثبت این تحرکات نظامی اقدام کرد هاند. در این زمینه منابع اسلامی فراوانی چون تواریخ عمومی، تواریخ محلی، سفرنام ه ها و حتی دیوا نهای شعر وجود دارند که م یتواند روشنگر اوضاع سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی عصر حمدانیان در حوزه شام باشد. اهمیت این دولت از نظر حفاظت فرماندهان شجاع آن از قلمروی اسلامی در برابر حملات رومیان و نیز به دلیل حضور شاعران سخنوری چون ابوفراس حمدانی و متنبی، همچنین با توجه به مبادله کالاهای کشاورزی و معدنی از حوزه شامات به سرزمین روم، موجب شکوفایی و درخشش نام حمدانیان در منابع شده است. ازای نرو شناخت منابع اسلامی تالی فشده در سد ه های چهارم تا هفتم هجری که به وقایع و حوادث دوران حمدانیان نزدیکند و نیز پژوه شهای جدید درباره حمدانیان، م یتواند راهگشای محققان در شناخت اوضاع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی این دولت باشد. در ادامه به معرفی این منابع و پژوه شها م یپردازیم.