عدالت های نوآورانه؛ مطالعه موردی عدالت بوم شناختی

بحران زیست محیطی دیگر در هیچ جای دنیا قابل انکار نیست. هرروز اخبار مختلفی از نابودشدن جنگل ها، خشک شدن دریاچه ها، منقرض شدن گونه های گیاهی و جانوری، گرم شدن کره زمین و تغییر اقلیم شنیده می شود. زمان آن رسیده است که پرداختن به مشکلات و معضلات زیست محیطی از قالب یک پدیده فانتزی بیرون بیاید و به عنوان یک واقعیت هولناک نگریسته شود. در میان تلاش های گوناگونی که در سال های اخیر به چاره جویی در این خصوص برآمده اند، از کمپین ها و گردهمایی های هشدار و حفاظت محیط زیست گرفته تا زنجیره های انسانی و اعتراضات سازمان های مردم نهاد، نظام عدالت همچنان درگیر پرداختن به مسائل سنتی خود در قالب مفاهیم متعارف است. بزهکارشدن همچنان به معنی نقض قانون است، اما در مشکلات زیست محیطی به این سادگی نیست. با این که محیط زیست مولفه مشترک میان تمامی انسان ها در سراسر دنیاست، قوانین متحدالشکل و هماهنگی بر استفاده از آن حاکم نیست؛ به گونه ای که بسیاری از فعالیت های انسانی نابودکننده محیط زیست، غیرقانونی محسوب نمی شوند.
کتاب جرایم علیه طبیعت، نوشته راب وایت یکی از معدود آثار جامعی است که در قلمرو جرایم زیست محیطی به رشته تحریر درآمده و توانسته است با طرح مباحث مختلف و متعدد پیرامون این موضوع، خلا ادبیات حقوقی در این زمینه را تا حدودی پرکند؛ هرچند چالش های اساسی جرم انگاری جرایم زیست محیطی به ویژه در وجود تعارض های احتمالی با منافع صاحبان قدرت و عدم احراز شرایط سنتی وقوع جرم، مانع از ارائه پیشنهاداتی روشن در این زمینه توسط نویسنده شده است.