تعلیم و تعلم سحر از منظر فقهی

در اسلام تعلیم و تعلم مورد تاکید فراوان است و در روایات اسلامی جهل و خرافات نکوهش شده و طلب علم بر هر مرد و زن مسلمان فریضه است. دسته ای از علوم و دانش ها، سحر و علوم و فنون غریبه است که در عین پیچیدگی و آسیب زایی برخی به تعلیم و تعلم آن می پردازند. این مسئله از زوایای مختلف از جمله از منظر فقهی قابل بررسی است. اکنون سوال این است: آیا اصل ترغیب اسلام به تعلیم و تعلم مشمول تمام علوم از جمله سحر می شود؟ یا اینکه سحر ذیل آن قاعده کلی نیست؟ در مقاله حاضر، با استناد به ادله متعارف فقهی پاسخ سوال ارائه می شود. برخی مطلق تعلیم و تعلم سحر را حرام شمرده و برخی جواز آن را با شرایطی پذیرفته اند. لذا حکم اولی تعلیم و تعلم سحر حرمت است، مگر سحر در مقام دفاع و ابطال؛ بالتبع تعلیم و تعلم آن نیز نمی تواند به طور مطلق حرام باشد. در صورت اثبات حرمت فقهی تعلیم و تعلم سحر با قیود خاص، توسعه محتوای آن علم و فن بدون ملاحظه محدوده مجاز شرعی، ممنوع و موجب فساد است، این امر می تواند تکلیف آگاهان و جویندگان سحر را روشن سازد و متصدیان تعلیم و تربیت را برای پیشگیری از انحراف مسیر طبیعی تعلیم و تربیت یاری کند.