تاثیر سیستم های مختلف خاک ورزی و میزان بقایای گیاهی بر کارآیی جذب و مصرف نیتروژن در گندم(Triticum aestivum L.)

به منظور بررسی میزان جذب، کارآیی جذب و مصرف و شاخص برداشت نیتروژن در گندم (Triticum aestivum L.)تحت تاثیر سیستم های مختلف خاک ورزی و سطوح بقایای کاه و کلش، آزمایشی به صورت بلوک های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 93-1392 انجام شد. نوع مدیریت خاک ورزی در چهار سطح (1- دیسک، 2- گاوآهن برگردان دار + دیسک، 3- گاوآهن پنجه غازی + دیسک و 4- گاوآهن قلمی + دیسک) به عنوان فاکتور عمودی و مدیریت بقایای گندم در پنج سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد کاه گندم) به عنوان فاکتور افقی در نظر گرفته شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، کم ترین (58/2 درصد) و بیش ترین (77/2 درصد) نیتروژن دانه به ترتیب در شرایط استفاده از دیسک و گاوآهن قلمی + دیسک مشاهده شد. بیش ترین میزان کارآیی جذب و مصرف نیتروژن (به ترتیب 67/60 درصد و 25/17 گرم بذر بر گرم نیتروژن خاک) نیز در شرایط شخم با گاوآهن قلمی + دیسک به دست آمد. با افزایش سطوح بقایای گندم، درصد نیتروژن دانه و کارآیی جذب و مصرف نیتروژن به طور معنی داری افزایش یافت، به طوری که کاربرد 75 درصد بقایای گندم در مقایسه با عدم کاربرد آن منجر به افزایش کارآیی جذب نیتروژن در گندم تا 2/62 درصد شد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می رسد که در مناطق خشک و نیمه خشک کشور، کاربرد بقایای گندم همراه با خاک ورزی کاهش یافته می تواند در افزایش بهره وری و کارآیی استفاده از نیتروژن مورد توجه قرار گیرد.