بررسی تطبیقی سطوح روایت و عناصر آن در طرح قصص سوره کهف
نویسنده:
چکیده:
روایت شناسی چارچوب و الگویی نظری و کاربردی برای تجزیه و تحلیل اقسام روایات، از جمله سرگذشت های واقعی، تاریخی و روایات فراهم می کند که قصص قرآنی نیز، در این حیطه قرار میگیرند. بخش عمده تعالیم و دستورات قرآنی که مجموعهای است از اندرزها، عبرتها، محکمات و متشابهات، از رهگذر شگردهای ادبی و به ویژه فنون قصه سرایی و حکایت پردازی و به اصطلاح ، ادبیات داستانی روایی انتقال یافته است. برای شناخت و تحلیل قصص قرآنی، بهرهگیری ازنظریه های روایتشناسی و تئوری های آن مانند: سطوحروایی، طرح، داستان، متنروایی، شیوه روایی قصص، معانی و مبانی، که ابزاری برای تحلیل متن در اختیار میگذارند، از شیوه های کارآمد به حساب می آیند.
سوره کهف حاوی چند روایت منحصربه فرد در قرآن است: داستان اصحابکهف، داستان حضرت موسی(ع) و خضر و داستان ذوالقرنین. تجمیع این سه قصه در یک سوره واحد و قرابتهای معنایی آنها با یکدیگر موجب شده است تا در پس ظاهر اپیزودیک آنها، گونه ای وحدت شکلی و معنایی احساس شود. بر همین اساس، در این مقاله برای تحلیل سطوح مختلف قصص سوره کهف، از نظریه های روایتشناسی بهره گرفته شده است.
در نتیجه گیری مقاله تاکید می شود که طرحروایی قصص سوره کهف از منظر شیوه های تشکیل پیاپی سطوح روایی متعدد؛ آمیخته شدن و درهم تنیدگی این سطوح با یکدیگر؛ شکستهای پیدرپی خط روایت و تحلیل اپیزودیک بودن قصص در ظاهر و یکپارچه بودن آنها در بطن سوره قابل توجه است. هر سه قصه در کنار یکدیگر، به شخصیت هایی اشاره میکنند که از نظرها غایب میشوند: غیبت اصحاب کهف، غیبت ذوالقرنین و غیبت خضر؛ جملگی عمر طولانی دارند و با مسئله بازی های زمانی روبرو هستند.
سوره کهف حاوی چند روایت منحصربه فرد در قرآن است: داستان اصحابکهف، داستان حضرت موسی(ع) و خضر و داستان ذوالقرنین. تجمیع این سه قصه در یک سوره واحد و قرابتهای معنایی آنها با یکدیگر موجب شده است تا در پس ظاهر اپیزودیک آنها، گونه ای وحدت شکلی و معنایی احساس شود. بر همین اساس، در این مقاله برای تحلیل سطوح مختلف قصص سوره کهف، از نظریه های روایتشناسی بهره گرفته شده است.
در نتیجه گیری مقاله تاکید می شود که طرحروایی قصص سوره کهف از منظر شیوه های تشکیل پیاپی سطوح روایی متعدد؛ آمیخته شدن و درهم تنیدگی این سطوح با یکدیگر؛ شکستهای پیدرپی خط روایت و تحلیل اپیزودیک بودن قصص در ظاهر و یکپارچه بودن آنها در بطن سوره قابل توجه است. هر سه قصه در کنار یکدیگر، به شخصیت هایی اشاره میکنند که از نظرها غایب میشوند: غیبت اصحاب کهف، غیبت ذوالقرنین و غیبت خضر؛ جملگی عمر طولانی دارند و با مسئله بازی های زمانی روبرو هستند.
کلیدواژگان:
قصص قرآن ، روایت شناسی ، مطالعه تطبیقی ، سوره کهف ، سطوح روایت ، طرح
زبان:
فارسی
صفحات:
187 تا 206
لینک کوتاه:
magiran.com/p1693231
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!