مدیریت مراحل نموی شش رقم گندم با تغییر تاریخ کاشت و سطوح کود نیتروژن در منطقه سردسیر جلگه رخ خراسان رضوی

به منظور مطالعه اثر تاریخ کاشت و کود نیتروژن بر مراحل مختلف نموی گندم، آزمایشی به صورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1393-1392 در مرکز تحقیقات خراسان رضوی اجرا شد. تیمارها شامل تاریخ کاشت در سه سطح (10 مهر، 5 آبان و 30 آبان) در کرت های اصلی، کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 150 و 300 کیلوگرم اوره در هکتار) در کرت های فرعی و شش رقم گندم (زرین، گاسکوژن، سایونز، پیشگام، الوند و میهن) در کرت های فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که رقم پیشگام و میهن با 77/2516 و 17/2422 به ترتیب بیشترین و کمترین نیاز حرارتی برای طی کردن مرحله نمو را به خود اختصاص دادند و تاخیر در کاشت سبب کاهش طول مراحل نموی و کاهش درجه - روز لازم برای اتمام مراحل نموی شد. کاربرد بیشتر نیتروژن، طول مراحل نموی گندم به ویژه مرحله برجستگی دوگانه تا سنبلچه انتهایی و سنبلچه انتهایی تا گرده افشانی را به ترتیب 12/11 و 35/11 درصد افزایش داد. از بین مراحل نموی نیز مراحل ابتدایی که تعیین کننده تعداد دانه هستند، بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. بنابراین، در صورت تاخیر در کاشت می توان با مصرف بیشتر کود نیتروژن مراحل نموی گندم را به تاخیر انداخت. بر اساس نتایج این تحقیق، رقم پیشگام در تاریخ کاشت مناسب (10 مهر) و رقم الوند در تاریخ های کاشت دیر (5 و 30 آبان) در بیشتر مراحل رشد نسبت به سایر ارقام برتری داشتند.