تحلیل «نور خدا بودن آسمان و زمین» در اندیشه های کلامی، فلسفی و عرفانی

از جمله آیات الهام بخش قرآنی که عالیترین حقایق را در لطیفترین عبارات بیان فرموده، آیه شریفه « الله نورالسموات والارض، مثل نوره کمشکوه فی ها مصباح...»( نور/35) است. صدر این آیه شریفه به بیان این حقیقت راقی که خدا نور آسمان ها و زمین است، و ذیل آن به بیان مثال نور خدا پرداخته است. عالمان و مفسران در مقام تفسیر و تبیین صدر این آیه شریفه حدود دوازده رای ارایه کردهاند. با بررسی این آراء و نیز ارجاع برخی از آنها به یکدیگر، میتوان به چهار رای عمده دست یافت: اول، خدا منور آسمان ها و زمین است؛ دوم، خدا هادی اهل آسمان ها و زمین است؛ سوم، خدا وجود وجودها است؛ و چهارم، خدا ظهور آسمان ها و زمین است. هریک از این آراء با برخی مبانی کلامی، حکمی و عرفانی سازگار است. ما در این مقاله به طرح هریک از این آراء با نظر در مبانی کلامی، حکمی و عرفانی آنها پرداخته و آنگاه با نقد و بررسی تطبیقی آراء، رای ارجح را که به تبیین اخیر ارجاع میشود، ارایه مینماییم.