روند استقرار اعراب در کرانه های دریای پارس (مرحله گذار از ساسانی به عصر اسلامی)

هم زمان با توسعه قدرت ساسانیان، روند انتقال و مهاجرت اعراب از سرزمین عربستان به عمان به تدریج افزایش یافت. در دوران فترت و ضعف پادشاهان ساسانی که از مرگ شاهپور اول (272 میلادی) تا جلوس شاهپور دوم (310 میلادی)، صورت گرفت، تجاوز اقوام مهاجم از کرانه های جنوبی به سرزمین های شمالی خلیج فارس آغاز و تشدید شد. از عمده ترین این قبایل، ازد، بنی تمیم، بکر بن وائل، حنظله و بنی تغلب بودند. با پیروزی مسلمانان و فروپاشی امپراتوری ساسانی، وحدت سیاسی و حاکمیت نظامی و اقتصادی ایرانیان بر بخش های جنوبی و شمالی خلیج فارس و دریای عمان گسست. تشدید روند عرب گرایی و مهاجرت قبایل عرب از عربستان و یمن به حدود بحرین و عمان و سپس ایران، نتیجه کوتاه مدت این فرایند بود. هدف از این پژوهش بررسی روند مهاجرت و اسکان قبایل گوناگون عرب در فاصله سقوط ساسانیان تا آغاز عصر اسلامی است. فرایند مهاجرت عرب نژادان به کرانه های جنوبی و جنوب شرقی ایران چگونه صورت گرفت و چه تاثیری بر جوامع محل سکونت آنان نهاد؟ در فرجام، گرچه این مهاجرت ها حضور عناصر عربی را در کرانه های خلیج فارس و دریای عمان تقویت کرد، اما سرانجام، این قبایل در سنت و فرهنگ و جامعه ایرانی، جذب و مستحیل شدند.