غزنویان و شالوده های فرهنگ ایران در شبه قاره هند

این مقاله کوششی است برای نشان دادن چگونگی نفوذ و گسترش فرهنگ به ویژه در حوزه زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هند.این موضوع تحت دو عنوان کلی: (نقش حکومت در گسترش فرهنگ) و(شالوده های فرهنگ ایرانی در هند) مورد بررسی قرار گرفته است.در بخش نخست به بسترهای مناسبی اشاره شد که پی گسترش امپراطوری غزنوی در نواحی شمالی و شرقی هند به وجود آمده و زمینه برخورد فرهنگ اقوام مختلف را فراهم نمود.در این راستا با برداشتن مرزها و موانع سیاسی،زمینه آمد و پژوهند گان، علما و ادیبان فراهم شد.مهاجمان ترک خود نیزدر لشگرکشی ها به هندوستان به عنوان حاملان فرهنگ ایرانی عمل می کردند،زیرا آنان قبلا دراین فرهنگ مستحیل شده بودند.علاوه بر این حمایتهای مادی و معنوی غزنویان ازاهل ادب در بسط تمدن ایرانی در هند موثر بود.
در بخش دیگرنشان داده شده که در پی فتوحات غزنویان در هند و فروکش کردن جنگ، قافله های فرهنگی متشکل از علما،ادبا و دانشمندان از ایران به سوی آن سرزمین روانه شدند.گروهی از علمای شریعت و رهبران طریقت سالها در شهرهای مختلف هند به تبلیغ و ارشاد برداختند.زبان و ادبیات فارسی نیز به عنوان مهمترین قلمرو فرهنگی از طریق پنجاب،دهلی،گجرات،مالوا و دره گنگ در آن دیار رواج یافت.از قرن بنجم هجری،فرهنگ (هندی -ایرانی)در لاهور بنیان گرفت.علاوه بر دین و ادبیات،تاثیر و تاثرهای فرهنگی در دیگ حوزه های فرهنگ وتمدن چون معماری،ریاضی،نجوم وهنر نیز آغاز شد وتاثیرات پایداری بر جای گذاشت.