تاملی در خنیاگری در ایران باستان

بسیاری از متون دینی وسیاسی ایران باستان در قالب شعر هجایی سروده شده است. این شعر به منظور ماندگاری بیشتر در ذهن و دوری از دستبرد راهزنان فرهنگی همواره با ساز و آواز و موسیقی بیان می گردید. مضمون بیشتر این اشعار را داستان آفرینش، سکونتگاه های اولیه،پادشاهان باستانی،شرح قهرمانی ها و تاریخ حماسی تشکیل می داد. اعتقادات مذهبی و محبوبیت شخصیت های ملی و دینی،پشتوانه محکم فرهنگ شفاهی حاکم بر این باستان،خاصه دوران اشکانیان بوده است.در این میان خنیاگر(هنیاگر،گوسان، گسن)،موسیقیدان عهد باستان،وظیفه حفظ،تداوم و انتقال تاریخ شفاهی را بر عهده داشت. با بررسی معانی لغوی و دقت در عملکرد این گروه،آشکار می گردد که با وجود اشتهار این گروه اجتماعی به آواز خوانی و مطربی در میان مردم،داستانسرایی منظوم و نقل تاریخ شفاهی از وظایف عمده اینان بوده و خنیاگران در دوره هایی از تاریخ ایران زمین، در شمار طبقات ممتاز بوده اند.
این نقش و جایگاه نه تنها در ایران که در میان اقوام گرجی و ارمنی نیز دیده شده است به نحوی که بعدها پیروان آیین آیین مسیح،خنیاگران را (به دلیل حفظ و نقل تاریخ ملی این سرزمین ها) به کفر و الحاد متهم کردند.