بررسی موانع انتقال فناوری در قرارداد بیع متقابل و ارزیابی ریسک انتقال فناوری در قرارداد جدید نفتی ایران ( IPC ) با روش FMEA

یکی از عمده ترین راهکارهای بومی سازی فناوری در صنعت نفت، قراردادهای مشروط بر، انتقال فناوری ‏از شرکت های نفتی بین المللی، ‏می باشد. البته طی سالیان گذشته صنعت نفت ایران در این مورد توفیق چندانی ‏نداشته و اکنون در قرارداد جدید نفتی ایران ‏IPC) ( به عنوان جایگزین قراردادهای بیع متقابل، با ایجاد ‏تغییراتی در نوع، ‏شروط و ماهیت قرارداد، سعی در کسب و انتقال فناوری های مدرن و ‏بومی سازی آن از ‏طریق همکاری شرکت های نفتی بین المللی با شرکت های داخلی مورد تائید شرکت ملی نفت ایران را دارد. ‏ولی آنچه که از انتقال فناوری مهم تر می باشد، توجه به نتایج حاصل در قبال تصمیمات اتخاذ شده در ‏بخش انتقال فناوری قرارداد است؛ بنابراین ارزیابی ریسک انتقال فناوری در توسعه پایدار آتی صنعت نفت ‏ایران نقش بارز و برجسته ای خواهد داشت. در این مقاله ضمن بررسی قرارداد بیع متقابل و قرارداد ‏IPC‏ از ‏زاویه انتقال فناوری، ریسک های انتقال فناوری در قرارداد ‏IPC‏ شناسایی و با نقد و نظر نخبگان مورد ‏کنکاش قرار گرفته، سپس با استفاده از پارامترهای روش ‏FMEA‏ ریسک های شناسایی شده، نمره دهی و ‏برای هر یک، ‏RPN‏ محاسبه و در نهایت اولویت بندی می گردند. بالاترین اولویت ریسک به ترتیب نتایج ‏منفی حاصل از جدا شدن مهندسان و کارشناسان نفتی از شرکت ملی نفت ایران (576=‏RPN‏) و تاثیر حضور ‏شرکت های نفتی ‏بین المللی بر نابودی رشد ‏درون زای صنعت نفت ایران (448=‏RPN‏) تعیین گردید. با توجه ‏به بالا بودن خطر در اکثر ریسک های شناسایی شده، اقدامات کنترلی بر اساس نظرات ‏خبرگان در جهت کاهش سطح ریسک ها، ارائه گردید.