اثر کلات EDTA بر جذب سرب و کادمیم توسط کلزا

سرب و کادمیم از جمله عناصر سنگینی هستند که از منابع گوناگون به آب، خاک، گیاه و نهایتا به زنجیر ه غذایی انسان راه می-یابند و آسیب هایی جدی به سلامتی انسان وارد می کنند. تاکنون روش های مختلفی برای پالایش خاک های آلوده بیان شده است. گیاه پالائی یکی از روش های نویدبخش در این زمینه است. هدف از گیاه پالایی برداشت و استخراج حداکثری آلاینده از محیط خاک می باشد. استفاده از کلات ها ازجمله شیوه های موثر در فراهمی زیستی عناصر سنگین است. لذا، در این پژوهش پیامدهای اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA) به عنوان یک کلات کننده شیمیایی در افزایش جذب سرب و کادمیم توسط کلزا (رقم اوکاپی) بررسی گردید. این پژوهش در شرایط گلخانه ای به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورها شامل: 1- کاربرد EDTA در دو سطح (صفر و 7/2 میلی مول در کیلوگرم خاک)، 2- عنصر سرب در سه سطح (صفر ، 150 و 500 میلی گرم درکیلوگرم خاک) و 3- عنصر کادمیم در سه سطح (صفر، 3 و 10 میلی گرم در کیلوگرم خاک) بودند. بدین منظور، یک نمونه خاک غیرآلوده انتخاب و با غلظت های مختلف سرب و کادمیم آلوده شد. سپس بذر کلزا کشت گردید و در پایان دوره رشد (هفت ماه پس از کشت) غلظت سرب و کادمیم در گیاه (کاه و کلش و دانه) و خاک اندازه-گیری شد. نتایج نشان داد که کاربرد EDTA حلالیت سرب و کادمیم را در محلول خاک افزوده و منجر به افزایش جذب سرب در کاه و کلش (6/25 برابر) و دانه کلزا (2/11 برابر) و کادمیم در کاه و کلش (12 درصد) گردید. همچنین بررسی غلظت سرب و کادمیم در کلزا نشان داد که در کاه و کلش در تیمار های آلوده، غلظت کادمیم (1/23- 35/7 میلی گرم در کیلوگرم) در هر دو سطح EDTA و غلظت سرب (48/275-47/106 میلی گرم در کیلوگرم) تنها در حضور EDTA در حد سمیت مشاهده شد.