آسیب شناسی اخلاقی و اجتماعی در دیوان اشعار ابن یمین فریومدی

ابن یمین فریومدی یکی از شاعران دوره مغول بشمار می رود؛ دوره ای که در آن اخلاق اجتماعی و پایه های فکری و فرهنگی مردم رو به انحطاط و فساد گذاشت. اگر چه آشفتگی های سیاسی اجتماعی و سقوط اخلاق اجتماعی و ارزش های انسانی در سرزمین های مغلوب شده در این دوره موجب بوجود آمدن روحیه تسلیم و جبرگرایی در میان عامه مردم جامعه شد، اما در جوان مردان و برخی از شاعران آزاده پارسی زبان، موجب دمیده شدن روح ستم ستیزی و قوت گرفتن ادبیات انتقادی شد. هر یک از شاعران آزاداندیش این دوره با توجه به جو حاکم در جامعه و عصر خویش، روشی خاص را برای مبارزه با رذایل اخلاقی و اجتماعی بوجود آمده در میان مردم، اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی و نیز بی عدالتی های حاکمان و دست نشاندگان آن ها برگزیدند. ابن یمین نیز با این که به گونه ای گسترده و افراطی به مدح و ستایش امیران و وزیران پرداخته است، از نقد عمل کرد آن ها و نیز نقد اخلاق اجتماعی و اوضاع جامعه غافل نمانده است. گرچه انتقادات او نسبت به برخی از شاعران و سخن پردازان هم عصرش هم چون سعدی و سیف فرغانی بسیار ملایم تر و دون پایه تر است، اما هر جا که فرصتی دست داده افراد مختلف جامعه، از جمله صاحبان مناصب و موقعیت های اجتماعی و نیز مردم عامه را مورد نقد و نکوهش قرار داده است که در این مقال به آسیب شناسی اخلاقی و اجتماعی در دیوان اشعار ابن یمین پراخته می شود.