نقش حسین قلی خان نظام السطنه مافی در توسعه خلیج فارس

حسین قلی خان نظام السلطنه مافی یکی از رجال سیاسی و فرهنگی به نام عصر قاجار بود که در دوره سلطنت فتحعلیشاه متولد شد. نوجوانی و جوانی را در دوران محمدشاه و میانسالی را در عصر ناصری و مظفری سپری کرد. او در طول حیات خود به مناصب مهمی از وزارت تا صدارت نائل شد. وی ترقیخواه و از مخالفان سرسخت استبداد و نفوذ استعمارگران در کشور بود. از اینرو، به عنوان حاکم مناطق جنوب در برابر کارگزاران انگلیسی مانند پرسی سایکس و کمپانی برادران لینچ و نیز در مقابل ادعای انگلیسی ها مبنی بر عدم مالکیت ایران بر جزایر سه گانه ایستادگی کرد. در عین حال با برقراری محدودیتهای تجاری و گمرکی در خلیج فارس، مانع رسیدن آنها به اهداف سیاسی اجتماعیشان شد و به همین دلیل روابطش با انگلیسی ها به تیرگی گرایید. به طور کلی هدف از - این پژوهش، بررسی شخصیت و عملکرد حسین قلی خان نظام السلطنه در سمت حاکم و مسئول امور مالیات و گمرک در ساختار قدرت دربار قاجار و توسعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خلیجفارس است . روش تحقیق حاضر کیفی و رویکرد آن توصیفی و تفسیری است. داده های لازم با استفاده از منابع کتابخانه ای، به خصوص خاطرات و اسناد حسین قلی خان نظام السلطنه، جمعآوری، ساماندهی، ارزیابی و تفسیر شده و سپس نتایج استخراج شده است. یافته های تحقیق نشان میدهد که نظام السلطنه به عنوان حاکمی سیاسی و کنشگر نقش موثر و مهمی در تاریخ تحولات خلیجفارس و مبارزه با استعمار انگلیس در ولایات جنوبی ایران داشته است. همچنین، وی در تحکیم مبانی و مولفه های هویت ایرانی و تثبیت دولت مرکزی و یکپارچگی ملی تاثیر به سزایی داشته است. از سوی دیگر، فعالیت های سیاسی و اقتصادی او باعث توسعه و پیشرفت منطقه و رونق کار تجار و بازرگانان گردیده است. این نوشتار در پی آن است که با تفسیر و تبیین عناصر مذکور تصویری واقعی از زندگی اجتماعی سیاسی - ایران در مقطع تاریخی مهمی را ارائه کند.