واکاوی روند تغییرات الگوی دمای ساعتی فصل سرد ایران بعنوان شناسه ای از تغییرات اقلیمی

در میان شاخص های اصلی آب و هوا، دمای هوا مهم ترین سنجه ای است که می تواند در آشکارسازی اثرات تغییر اقلیم نقش آفرینی کند. در این تحقیق با رهیافتی آماری – تحلیلی روند تغییرات دمای ساعتی در ایران واکاوی شد. پایگاه داده ای با حجم 3252800 رکورد ساعتی دما، برای 28 ایستگاه سینوپتیکی در فصل سرد سال، در بازه ی زمانی 30 ساله از 1985 تا 2014 تنظیم و پالایش گردید. با استفاده از روش درون یابی خطی، سینوپ های سه ساعته دمای هوا به دمای ساعتی تبدیل شد. برای آشکارسازی روند تغییرات دمای ساعتی، از روش ناپارامتری من – کندال استفاده گردید. نتایج نشان داد که درماه های نوامبر و دسامبر تعداد محدودی از ایستگاه ها روند افزایشی معنی دار را تجربه می کنند. اما در نیمه دوم فصل سرد در ماه های فوریه و مارس، بیشترین روند افزایشی معنی دار مشاهده شد. در ماه مارس تمام ایستگاه های مورد مطالعه دارای روندی مثبت و افزایشی در وضعیت دمای ساعتی می باشند، این روند افزایشی در ساعات کمینه شبانه و صبحگاهی بیشتر مشاهده گردید. به طور متوسط بیش از 5 ساعت از شبانه روز، روند افزایشی معنی دار در سطح 5 % و1% در بیشتر ایستگاه های مشاهده شد. در مناطق مشکین شهر، کرج، گلمکان، تهران، تبریز، فسا، یاسوج، خوی، مهاباد، سنندج، سمنان و بابلسر، تقریبا در کل ساعات شبانه روز، روند افزایشی دیده می شود. حتی در ایستگاه های بسیار سرد مانند، اهر، سراب، سقز و شهرکرد، 4 تا 5 ساعت از شبانه روز روند افزایشی معنی دار در دمای ساعتی مشاهده گردید. بنابراین اثرات تغییر اقلیم در قالب دماهای ملایم در فصل سرد بخصوص در انتهای زمستان کاملا آشکار می باشد و پیامدهایی مانند ظهور زودهنگام مراحل فنولوژی درختان میوه و افزایش آفات و تغییر نوع بارش را به همراه دارد.