افزایش بیان ژن های رمزکننده آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و فنیل آلانین آمونیا لیاز و فاکتور رونویسی bZIP33 تحت شرایط کمبود روی در گندم نان (Triticum aestivum L)

به منظور بررسی اثر تنش کمبود روی (Zn) بر بیان ژن های رمزکننده آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و فنیل آلانین آمونیا لیاز و فاکتور رونویسی bZIP33 در ارقام روی-کارا و روی-ناکارای گندم نان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. ارقام بیات (روی-کارا) و هیرمند (روی-ناکارا) در شرایط کمبود روی خاک و کفایت آن کشت و بیان نسبی ژن های مورد نظر در برگ و ریشه ارقام در دو مرحله، یک ماه بعد از جوانه زنی (دوره رویشی) و 30 درصد سنبله دهی (دوره زایشی) با روش Real time PCR اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تحت شرایط کمبود روی، افزایش میزان بیان ژن سوپراکسید دیسموتاز در مرحله رویشی و زایشی به طور معنی داری در رقم روی-کارا (بیات) بیش تر از رقم روی-ناکارا (هیرمند) بود. بیش ترین میزان افزایش بیان ژن فنیل آلانین آمونیالیاز (56/50 برابر شاهد) در مرحله رویشی در ریشه رقم روی-کارا مشاهده شد، اما در مرحله زایشی بین ارقام روی-کارا و روی-ناکارا در هر دو اندام برگ و ریشه به لحاظ میزان بیان این ژن اختلاف معنی داری مشاهده نشد. بیان ژن رمزکننده فاکتور رونویسی bZIP33 در برگ رقم روی-کارا تحت شرایط کمبود روی به طور معنی داری بیش تر از رقم روی-ناکارا بود، ولی اختلاف بیان این ژن در ریشه بین رقم روی-کارا و روی-ناکارا معنی دار نبود. بنابراین، نتایج مطالعه حاضر نشان داد که ژن های رمزکننده آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز و فنیل آلانین آمونیا لیاز و فاکتور رونویسی bZIP33 (احتمالا از طریق فعال سازی بیان ژن های ترنسپورتر روی) در تحمل تنش کمبود روی خاک در رقم روی-کارای گندم نان دخیل بودند.