تاثیر کودهای آلی و شیمیایی بر میزان جذب فسفر به وسیله گندم و فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی در خاک

کمبود فسفر و نیز کارایی جذب پایین این عنصر در خاک های آهکی یکی از مشکلات مهم در سامانه های زراعی مناطق خشک و نیمه خشک می باشد. به منظور بررسی میزان جذب فسفر و فعالیت آنزیم های فسفاتاز اسیدی و قلیایی در سه نوع خاک با مقادیر متفاوت فسفر قابل جذب (Qazvin1، Qazvin2 و (Dizanو با کاربرد 50 میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک از منابع کودهای گوسفندی، کمپوست زباله شهری و سوپرفسفات تریپل در شرایط گلخانه و تحت کشت گندم، تحقیقی در سال 1394 به صورت آزمایش های فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار به مرحله اجرا درآمد. نتایج نشان داد که میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی بالاتر از اسیدی و در خاک Dizan نسبت به سایر خاک های موردبررسی با افزایش معنی-داری همراه شد. میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی بیش از 7/2 برابر فسفاتاز اسیدی در خاک Dizanبود. میزان تاثیر کمپوست زباله شهری بر فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی نسبت به گوسفندی و سوپرفسفات تریپل به ترتیب 3/82 و 1/62 و بر فعالیت آنزیم فسفاتاز قلیایی به ترتیب 6/52 و 6/87 میکروگرم پارانیتروفنل بر گرم خاک خشک بر ساعت بیشتر بود. در برهم کنش خاک و کود، بیشترین فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی از خاک Dizan در تیمار با کمپوست زباله شهری و سوپرفسفات تریپل به دست آمد. در خاک Dizan با کاربرد سوپرفسفات تریپل، غلظت جذب فسفر توسط گیاه نسبت به کود گوسفندی، 3/34 درصد، کود کمپوست زباله شهری، 9/20 درصد و نسبت به شاهد، 7/65 درصد افزایش داشت. در این خاک میزان فسفر باقی مانده خاک پس از برداشت گیاه در تیمار با کود سوپرفسفات تریپل نسبت به تیمار با کود گوسفندی، 3/33 درصد، کود کمپوست زباله شهری، 7/61 درصد و شاهد 4/ 72 درصد افزایش نشان داد. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق در خاک های آهکی با کاربرد کمپوست زباله شهری حداکثر فعالیت آنزیمی فسفاتاز حاصل می شود.