تفاوت سن بلوغ و رشد در شریعت اسلام و سن قانونی در قانون مدنی ایران

از حساس ترین و مهم ترین مراحل زندگی انسان، بلوغ است. برای بلوغ در مذهب های مختلف اسلامی، علامت های متعددی همچون احتلام، حیض، بارداری، روییدن موی درشت بر شرمگاه، بدبو شدن زیر بغل و رسیدن به سن معین، ذکر شده است. نوشتار حاضر با اتخاذ از شیوه توصیفی _ تحلیلی و در پژوهشی مسئله محور، به بررسی سن بلوغ در شریعت اسلامی و سن قانونی در قانون مدنی ایران پرداخته و با تحلیل مسایل فراروی آن، به این نتیجه رسیده است که سن بلوغ در شریعت اسلام، محل اختلاف آرای فقهاست. قول مشهور شیعه در بلوغ سنی پسران، پانزده سال، در دختران نه سال قمری است و فقهای اهل سنت نیز چهار قول در این خصوص ابراز کرده اند. سن مورد قبول برای احراز بلوغ در قانون مدنی ایران نیز به تبعیت از فقه شیعه، نه سال تمام قمری برای دختر، و پانزده سال قمری برای پسر دانسته شده است.
در قانون مدنی ایران نیز سن بلوغ شرعی، معیار قرار داده شده است؛ اما با این تفاوت که در مسایل مالی و کیفری، سن بلوغ را کافی ندانسته و احراز رشد شخص برای حکم به صحت اعمال حقوقی و تصرفات مالی وی، ضروری است، بدون آن که سن خاصی به عنوان اماره قانونی رشد، تعیین و تصریح شده باشد. عمل نظام حقوقی ایران، سن هجده سال را سن رشد پذیرفته است و افرادی را که به سن هجده سال تمام شمسی رسیده اند، رشید فرض کرده و اعمال حقوقی ایشان را صحیح برشمرده است.