بنجیدن مصدری کهن و متروک در شاهنامه
در داستان بهرام گور و لنبک آب کش پس از این که لنبک به پذیرایی از بهرام می ایستد بیتی است که بر اساس آن: برید آن که لنبک بدو داد شاه ببنچید/ ببخشید/ بپیچید/ بخندید و بنهاد بر پیش گاه با توجه به ضبط نسخه های شاهنامه و یکی دو قرینه دیگر، احتمالا صورت درست فعل مصراع دوم «ببنجید» است. این فعل از مصدر «بنجیدن» به معنای «تقسیم کردن، بریدن و خرد کردن» است و ماده مضارعی که برای ساختن این مصدر جعلی/ ثانوی به کار رفته است، شاید ماده مضارع دوم مصدر «بختن» پهلوی باشد. با این احتمال «بنج» از ریشه *baj- به معنای «تقسیم کردن و بخشش» است و معنی بیت با تصحیح قیاسی «ببنجید» چنین خواهد بود: بهرام غذایی را که لنبک به او داد به دو یا چند بخش تقسیم کرد و روی میز نهاد.
بنجیدن ، ریشه شناسی ، دستور تاریخی ، تصحیح قیاسی ، شاهنامه
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.