امکان سنجی تثبیت ماسه های روان حاشیه های خشک شده دریاچه ارومیه با استفاده از تلقیح و تحریک سیانوباکترهای خاک زی بومی

اخیرا ایجاد پوسته های زیستی خاک با تلقیح سطحی ریزموجودات برای تثبیت ماسه های روان، مورد توجه قرار گرفته است. از طرفی تثبیت بسترهای ماسه های دریاچه های خشک شده با هدف تقلیل اثرات سوء محیط زیستی ضروری است. هدف از این پژوهش امکان سنجی تثبیت ماسه های روان بسترهای خشک شده دریاچه ی ارومیه از طریق تلقیح و تحریک سیانوباکترهای خاک زی در شرایط آزمایشگاهی بود. بدین منظور، نمونه های حجمی از بستر منطقه جبل کندی ارومیه به عنوان کانون ماسه های روان تهیه گردیدند و پس از انتقال به داخل سینی های فرسایش، آماده سازی شدند. سپس سیانوباکترهای موثر در تثبیت خاک، استخراج، شناسایی، خالص سازی و تکثیر شدند. هم چنین ماده محرک غذایی سیانوباکتریایی با نام تجاری CHU10 از طریق انحلال عناصر غذایی مختلف در آب استریل شده آماده شد. در نهایت با افزودن یک لیتر در مترمربع از محلول سیانوباکتریایی، CHU10 و آب استریل شده به ترتیب سه تیمار تلقیح سیانوباکترها، تحریک سیانوباکترها و شاهد با سه تکرار برنامه ریزی شد. پس از 120 روز، اقدام به شبیه سازی باد با سرعت 70 کیلومتر بر ساعت به مدت 30 دقیقه روی سینی ها شد. شدت انتقال ماسه ها از روی سینی ها توسط باد در تیمارهای شاهد، تحریک سیانوباکترها و تلقیح سیانوباکترها به ترتیب 58/1، 35/1 و 05/0 کیلوگرم بر مترمربع بر دقیقه بود. تحلیل یافته ها نشان داد که هر دو راه کار تحریک و تلقیح سیانوباکترها منجر به کاهش معنی دار (01/0>p) و به ترتیب 14 و 96 درصدی انتقال ماسه ها نسبت به تیمار شاهد شدند. با این حال، اثرگذاری تلقیح سیانوباکترها نسبت به تیمار تحریک سیانوباکترها بسیار بیش تر بود. بررسی تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی از سطح خاک نیز قابلیت سیانوباکترها در ایجاد اتصال قوی بین ذرات خاک را تایید کرد. علاوه بر این، تلقیح سیانوباکترها منجر به بهبود محتوای ماده آلی (162 درصد) و پایداری خاک دانه ها (106 درصد) به عنوان شاخص های مهم پایداری خاک شد. در نهایت به منظور دستیابی به راه کار موثر برای تثبیت بسترهای خشک شده دریاچه ارومیه انجام پژوهش های تکمیلی در شرایط طبیعی ضروری است.