بندر بوشهر: دروازه ورود موسسات فرهنگی، اداری و حکومتی جدید در خلیج فارس (دوره قاجار)

تاریخ جدید بندر بوشهر با تاسیس ناوگان دریایی نادرشاه افشار آغاز شد. در دوره های بعد به ویژه در دوران قاجار بندر بوشهر به دروازه تجارت ایران تبدیل و حضور کمپانی های داخلی و خارجی و اقلیت های دینی باعث آشنایی مردم با جدیدترین مظاهر فرهنگی و تمدنی غرب شد. درنتیجه آگاهی طبقات مختلف مردم روزبه روز افزایش یافت و جمعیت بوشهر رو به فزونی نهاد و طبقات مختلف در آن به ایفای نقش های اجتماعی خود پرداختند. این پژوهش با استفاده از روش های توصیفی، تحلیلی و اسنادی بر پایه مطالعات کتابخانه ای به انجام رسیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد رونق اقتصادی باعث رفاه نسبی و ظهور موسسات فرهنگی، اداری و حکومتی جدید در بوشهر شد. این تحولات و نوگرایی در بندر بوشهر در مقابل بافت اجتماعی سنت گرا گاهی در تقابل و گاهی با تساهل و مدارا با یکدیگر برخورد می کردند. این نوگرایی برخلاف روند رایج در پایتخت، ماهیت دولتی و درباری نداشت. طبقات متوسط و حتی پایین نیز در آن مشارکت داشتند. موسسات فرهنگی، اداری و حکومتی و مراکزی مانند مدارس، دفاتر روزنامه، انجمن ها، قرایت خانه ها، چاپخانه ها، نظمیه، بلدیه، عدلیه، مالیه، اداره گمرک، کارگزاری، اداره قرنطینه، اداره تلگراف و تلفن، اداره پست، بانک، اداره برق، عکاس خانه ها، سینماها، کارخانه یخ سازی و کارخانه های دیگر امکاناتی بود که پیش از دیگر مناطق جنوب به بوشهر می رسید و جامعه شهری بوشهر با بهره مندی از آن رفاه و رونق زندگی خویش را شکل می داد.