توزیع شکل های فسفر در خاک آهکی تلقیح شده با قارچ های حل کننده فسفات

فسفر یکی از عناصر ضروری برای رشد گیاهان بوده و در اغلب خاک ها رفتار پیچیده ای داشته و با اجزاء خاک به صورت ترکیبات کم محلول تا نامحلول در می آید. لذا تعیین شکل های مختلف فسفر در خاک تحت تاثیر فعالیت ریزجانداران حل کننده ی فسفر در ارزیابی وضعیت فسفر خاک مهم است. به منظور بررسی اثرات ریزجانداران حل کننده فسفر بر توزیع شکل های فسفر در یک خاک آهکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی اجرا شد. فاکتورها شامل تلقیح میکروبی (سویه های قارچی و شاهد بدون تلقیح میکروبی) و زمان انکوباسیون (صفر، هفت، 21 و 45 روز) بودند. نمونه های خاک به مدت 45 روز در انکوباتور در دمای ثابت 28 درجه سلیسیوس قرار داده شدند، و سپس شکل های مختلف فسفر معدنی، فسفر آلی و فسفر قابل استفاده به روش عصاره گیری دنباله ای تعیین شدند. نتایج نشان داد تلقیح قارچی باعث تغییرات معنی داری در میزان فسفر قابل استفاده، فسفر آلی و فسفر معدنی شدند. مقدار فسفر قابل دسترس، فسفر آلی، دی کلسیم فسفات (Ca2-P) و آپاتیت (Ca10-P) در تیمار تلقیح قارچی به ترتیب 53/1، 39/1، 05/ 4 و 07/1 برابر در پایان انکوباسیون در مقایسه با تیمار شاهد افزایش نشان دادند. با این حال اکتا کلسیم فسفات (Ca8-P) و آلومینیوم فسفات (Al-P) در تیمار قارچ به ترتیب با 76/23 و 95/35 درصد کاهش همراه بود. در پایان انکوباسیون توزیع شکل های فسفر در تیمار شاهد  به صورت Ca10-P > O-P > Ca8-P > Ca2-P> Olsen-P > Al-P بود. در تیمار قارچی، همبستگی منفی معنی داری) **81/0-=r) بین فسفر (Olsen-P) وO-P, Ca10-P)) و همبستگی مثبت معنی داری  (**83/0 = r) با (Ca2-P، Fe-P و Al-P) مشاهده شد. به طور کلی در خاک های آهکی استفاده از قارچ های حل کننده فسفر اطلاعات مفیدی را برای ارزیابی وضعیت فسفر و نیز حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه در اختیار می گذارد.