تاثیر شیب سطح بر انتخاب پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی در خاک های مختلف

فرسایش پاشمانی نخستین نوع فرسایش آبی بوده که توسط ضربه قطرات باران بر سطح خاک ایجاد می شود. قطرات باران می توانند ذرات خاک را از جا کنده و جابه جا کنند. انتقال ذرات در اثر پاشمان قطرات به عوامل متعددی از جمله نوع خاک و شرایط شیب بستگی دارد. اگرچه اطلاعاتی در مورد نقش این دو عامل در فرسایش پاشمانی در دسترس بوده اما انتخاب پذیری ذرات در فرسایش پاشمانی موضوعی است که نیاز به بررسی بیش تر به ویژه در خاک های منطقه نیمه خشک دارد. این پژوهش به منظور بررسی تغییرات فرسایش پاشمانی و انتخاب پذیری ذرات در خاک های مختلف تحت تاثیر شیب سطح انجام گرفت. برای این منظور آزمایش در سه خاک با بافت مختلف (لوم، لوم رسی و لوم رس شنی) در چهار شیب (صفر، 10، 20 و 30 درصد) تحت باران شبیه سازی شده با شدت ثابت 30 میلی متر بر ساعت در سه تکرار در مجموع با 36 واحد آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. بر اساس نتایج بیش ترین مقدار فرسایش پاشمانی در خاک لوم رسی (07/105 گرم بر متر مربع در دقیقه) و کم ترین مقدار آن در خاک لوم رس شنی (28/80 گرم بر متر مربع در دقیقه) رخ داد. با افزایش شیب، شدت فرسایش پاشمانی افزایش یافت. به طورکلی انتخاب پذیری ذرات در اثر پاشمان تحت تاثیر بافت خاک، شیب سطح و برهم کنش آن دو قرار گرفت. سیلت حساس ترین ذره به پاشمان بود، به طوری که حدود 57 درصد ذرات پاشمان یافته را در برگرفت و در مقابل شن با حدود شش درصد از سهم پاشمان، مقاوم ترین ذره به فرآیند پاشمان بود. در تمامی بافت ها (به جز بافت لوم) انتخاب پذیری ذرات سیلت در سطوح مختلف شیب بیش تر از سایر ذرات بود. در خاک لوم انتخاب پذیری ذرات رس بیش تر از ذرات سیلت بوده که علت این موضوع پایین بودن مقدار ذرات رس در نمونه اولیه خاک لوم بود.