شرح نسبت میان کمال و زیبایی در مشارق الدراری سعید الدین فرغانی (تاملی در زیبایی شناسی عرفانی حکما و عرفای مسلمان)

اند یشمند ان مسلمان بدون تردید در حوزه زیباشناسی و زیبایی‌شناسی تاملات جد ی و مهمی د اشته‌اند ؛ هم د ر حوزه مباحثات فلسفی، هم کلامی، هم عرفانی و هم حتی قرآنی و روایی. در این میان، حوزه عرفان به د لیل برجسته بود ن مفاهیمی چون عشق و کمال، دامنه فراخ‌تری برای ظهور مباحث علم‌الجمال یا زیبایی‌شناسی د اشته است. رساله تاییه معروف به نظم‌السلوک یا نظم‌الد ر اثر ابن فارض یکی از شورانگیزترین و د ر عین حال عالی‌ترین منظومه‌های عرفانی د ر تمد ن اسلامی است. ابن فارض در این قصید ه هفت صد وپنجاه بیتی، زیباترین و عمیق‌ترین مباحث عرفانی را در پرتو عشق شرح داده است. ازجمله کسانی که به شرح مشارق پرد اخته صد رالد ین قونوی است که شاگرد نامد اری چون سعید الدین فرغانی دارد . شاگرد بلند مرتبه‌ای که صد رالد ین در مقدمه خود برمشارق ‌الدراری، او را افتخارالمشایخ خواند . این کتاب شرح فارسی قصیده تاییه ابن فارض است. فرغانی در شرح ابیات قصید ه، آنگاه که ابن فارض به بیان حسن و جمال می‌پرد ازد نکات نغز و ارزشمند ی د ر باب زیبایی ارایه می‌د هد . این مقاله شرح جامع نقطه‌نظرات سه بزرگ حکمت اسلامی است از یک‌سو ابن فارض و از سوی د یگر صد رالد ین قونوی و نهایت سعید الد ین فرغانی. زیرا تردیدی نیست فرغانی صرفا یک ناقل نیست و د ر موارد ی کاملا رای خود را شفاف ارایه کرد ه است.