اعتبارسنجی نتایج بهینه سازی شبکه پایش سطح آب زیرزمینی دشت دهگلان

در دهه های اخیر بهینه سازی پیزومتر ها و کاهش هزینه داده برداری بسیار رایج شده و با اقبال جوامع علمی مواجه شده است. دشت دهگلان یکی از دشت های بزرگ استان کردستان است که به دلیل تعداد بسیار زیاد چاه های مجاز و غیر مجاز به صورت قابل توجهی مورد بهره برداری قرار گرفته و این امر باعث افت شدید سطح آب زیرزمینی در این دشت شده است. هدف از این پژوهش بهینه سازی شبکه پایش سطح آب زیرزمینی آبخوان دشت دهگلان با استفاده از روش کریجینگ و اعتبار سنجی آن است. بر همین اساس از اطلاعات پیزومتر های فعال این دشت در دوره های تنش آبی مختلف یعنی داده های مربوط به ماه های سال های 1385، 1390 و 1395 استفاده شده است. برای هر ماه، ابتدا بهترین واریوگرام از بین مدل های موجود در Arc GIS بر اساس کمترین اثر قطعه ای، بیشترین شعاع تاثیر و کمترین سقف، انتخاب و بر آن برازش داده شد. پس از محاسبه خطای تخمین، پیزومتری که در حین اعتبارسنجی متقابل، کمترین خطا را داشت، حذف گردید. مجددا با تکرار این عملیات تا رسیدن به خطای تخمین کمتر از 11 درصد اولین درون یابی، شبکه بهینه تعیین شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که در زمان های مختلف، پیزومتر های قابل حذف از ماهی به ماه دیگر متفاوت اند و در بازه زمانی بلند مدت نمی توان از داده برداری هیچ یک از پیزومتر ها صرف نظر کرد. اگرچه حذف پیزومترها در اولین دوره تنش آبی مشکل خاصی را به وجود نیاورده است اما در تنش آبی بعدی که کاهش سطح آب زیرزمینی در طول زمان سبب خشک شدن برخی از پیزومتر ها و خارج شدن آن ها از شبکه داده برداری شده است، مشکل ساز شده و اعتبار و پایایی نتایج بهینه سازی را رد می کند. در بهینه سازی شبکه پایش باید بسیار محتاط بود و استفاده از داده های فصلی به جای داده-های ماهانه، می تواند مقادیر خطا را خفیف جلوه داده و گمراه کننده باشند.