اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر مشکلات رفتاری و تئوری ذهن کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر مشکلات رفتاری و تیوری ذهن کودکان مبتلابه اختلال طیف اتیسم بود. مطالعه حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان با اختلال طیف اتیسم (298 نفر=65 دختر+232 پسر) شهر شیراز در سال تحصیلی 99-1398 بود. گروه نمونه شامل 44 نفر از دانش آموزان اتیسم که با نمونه گیری هدفمند از بین مدارس عادی و استثنایی انتخاب و در 2 گروه 22 نفری آزمایش و گواه (16 پسر و 6 دختر) به روش تصادفی گمارده شدند. مداخله طی 12 جلسه بر روی گروه آزمایش اجرا و گروه گواه همان برنامه های روزانه را ادامه دادند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه سنجش دامنه اتیسم (ASSQ)، آزمون نظریه ذهن (Tom Test) و بررسی پیشینه توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجان (AREF) بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیری از نسخه نرم افزار آماری 24-SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته هانشان داد که روش توان بخشی شناختی مبتنی بر بازشناسی هیجانی بر بهبود مشکلات رفتاری (68/33=F، 1=df، 001/0≥P)، تیوری ذهن سطح یک (001/0P=، 23/21F=)، تیوری ذهن سطح دو (002/0P= و 58/11F=) و نمره کل تیوری ذهن (001/0P=، 93/16F=) تاثیر مثبت داشت؛ اما بر تیوری ذهن سطح سه، تاثیر معنادار نداشته است. با توجه به نتایج پژوهش می توان چنین نتیجه گرفت که آموزش بازشناسی و تشخیص مناسب هیجانات از طریق توان بخشی شناختی (جانشینی)، می تواند مشکلات رفتاری را بهبود و سطوح نظریه ذهن را ارتقا دهد.