ارتباط شرایط جوی بزرگ مقیاس با بارش های شدید در یاسوج

با وجود اهمیت وافر نزولات جوی در جنبه های مختلف زندگی انسان، گاهی رخداد بارش های شدید به صورت ناگهانی یا در زمان نسبتا کوتاه تاثیرات ناخوشایندی بر انسان و محیط زندگی او به دنبال دارد. لذا شناخت دقیق تر سازوکار الگوهای گردشی جوی موثر در وقوع این گونه بارش ها بسیار حایز اهمیت است. به منظور شناسایی و واکاوی الگوهای همدیدی و دینامیکی بارش های شدید یاسوج با بهره گیری از رویکرد محیطی به گردشی داده های بارش روزانه منطقه از تاریخ 1/1/1366 تا 29/12/1392 دریافت و بر اساس شاخص پایه صدک 95ام از بین روزهای بارشی 82 بارش به عنوان بارش های شدید انتخاب شد. با انجام تحلیل خوشه ای به روش ادغام "وارد"، چهار الگوی ضخامت جو بین ترازهای 500-1000 هکتوپاسکال شناسایی گردید. در ادامه، بمنظور تحلیل بارش ها در هر الگوی ضخامت جو، روز نماینده بر اساس ضریب همبستگی با آستانه 95 درصد تعیین و در این روزها نقشه های فشار تراز دریا، ضخامت جو، جبهه زایی برای ترازهای 500 و 1000 هکتوپاسکال و همگرایی شار رطوبت برای ترازهای 925 و 1000 هکتوپاسکال ترسیم و تحلیل شد. الگوهای گردشی شناسایی شده نشان داد که رخداد بارش های شدید در منطقه یاسوج عمدتا حاصل شکل گیری و استقرار فرودی بر روی شرق مدیترانه و کم فشارهای مهاجر همراه با جبهه است.. نقشه های ضخامت جو بیانگر این مطلب است که ریزش هوای سرد از عرض های بالا و برخورد آن با هوای گرم و مرطوب نفوذی از عرض های پایین به ویژه از خلیج فارس و دریای سرخ بر روی ایران منطقه ی کژفشاری شدیدی را ایجاد نموده که در وقوع بارش های شدید در منطقه ی یاسوج نقش مهمی را ایفا می کند. بررسی تابع جبهه زایی نیز وجود کانون های جبهه زایی را بر روی منطقه ی یاسوج و پیرامون آن نشان می دهد. تحلیل نقشه های تابع همگرایی شار رطوبت در منطقه یاسوج هم نشان از وجود هسته ی بیشینه ای از انباشت رطوبت در این منطقه دارد. بر این اساس، حرکات چرخندی از سمت مدیترانه شرقی، شبه جزیره ی عربستان و خلیج فارس، رطوبت را از پهنه های آبی مدیترانه ی شرقی، دریای سرخ و خلیج فارس به منطقه ی مطالعاتی تزریق می نماید.