تاثیر کشت و کار بر برخی ویژگی های زیستی خاک: مطالعه موردی در استان آذربایجان غربی، ایران

ارزیابی های گوناگون نشان داده اند که عملیات کشاورزی می تواند پیامدهای زیانبار بر کیفیت خاک ها داشته باشد. بنابراین، آگاهی از کیفیت خاک در عرصه های کشاورزی و منابع طبیعی، برای مدیریت بهینه زمین ها و رسیدن به بیشینه بهره وری اقتصادی، امری ضروری است. در این پژوهش، تاثیر دراز مدت مدیریت های مرسوم کشاورزی در سه منطقه در استان آذربایجان غربی شامل زیوه، نازلو و سیرداغی با خصوصیات و ویژگی های رطوبتی مختلف بودند. از هر منطقه، چهار نمونه خاک (شامل دو نمونه خاک تحت کشت و دو نمونه خاک غیرزراعی همجوار آن ها به عنوان شاهد) برداشت و بر برخی ویژگی های زیستی و شیمیایی خاک بررسی گردید. مقادیر تنفس پایه، تنفس ناشی از سوبسترا، زیست توده میکروبی، جمعیت میکروبی و جمعیت نماتدها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که کشت و کار در مناطق مورد بررسی، پارامترهای تنفس پایه، تنفس ناشی از سوبسترا، جمعیت میکروبی و جمعیت نماتدها را کاهش داد. همچنین، در کاربری غیر زراعی، مقادیر تنفس پایه (25/1، 1/1 و 75/1) و تنفس ناشی از سوبسترا (8/1، 2/2 و 4/1) به تفکیک مناطق مورد مطالعه (به ترتیب سیرداغی، نازلو و زیوه) نسبت به مناطق زراعی افزایش نشان داد. بطوری که در خاک با کاربری غیر زراعی در منطقه سیرداغی، مقادیر تنفس پایه، تنفس ناشی از سوبسترا، شاخص قابلیت دسترسی به کربن و جمعیت نماتدها به ترتیب 25/1، 8/1، 6/1 و 28/3 برابر بیشتر از کاربری زراعی بود. بطور کلی می توان نتیجه گرفت که عملیات کشت و کار غیرعلمی و عدم افزایش مواد آلی، سبب افت ویژگی های زیستی، و در دراز مدت، کاهش کیفیت خاک را به دنبال خواهد داشت.