اثر کلات های آهن و روش کاربرد آن ها بر وضعیت تغذیه ای آهن گیاه لوبیا (Phaseolus vulgaris) در یک خاک آهکی

شناسایی و ساخت کلات های آلی نوین آهن با کارآیی بیشتر نسبت به کلات های سنتزی رایج، برای بهبود وضعیت تغذیه ای آهن در خاک های آهکی ایران، ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش، ابتدا کلات های اسیدآمینه تیروزین- آهن (Fe-Tyr) و کیتوسان هیدرولیز شده اسیدی- آهن (Fe-Chi) با روش های آزمایشگاهی ساخته و سپس برخی از ویژگی های آنها شناسایی شد. آزمایشی گلخانه ای به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملا تصادفی، با سه تکرار طراحی شد. فاکتورهای آن شامل سه نوع کلات آهن، Fe-Chi، Fe-Tyr و Fe-EDDHA (شاهد) و سه روش مصرف خاکی، کود آبیاری و محلول پاشی بر روی گیاه لوبیا بودند. گیاهان تا تولید دانه رشد کردند و  برخی پارامترهای رشدی گیاه و مقدار آهن کل در شاخسار و ریشه تعیین و فعالیت آنزیم های FCR (Ferric Chelate Reductase) ریشه و برگ اندازه گیری شدند. نتایج داده های آزمایشگاهی و نظری نشان دادند که بین اسید آمینه تیروزین و کیتوسان به عنوان لیگاند و فلز آهن، کمپلکس تشکیل شده است. نتایج نشان دادند که بیشترین وزن خشک شاخسار گیاه در روش مصرف خاکی Fe-Chi و کود آبیاری Fe-Tyr مشاهده شد. همچنین، مصرف کود آبیاری Fe-Chi، وزن خشک ریشه را نسبت به شاهد به طور معنی داری افزایش داد. بیشترین مقدار آهن کل (3/10 میلی گرم در گلدان) با کاربرد Fe-Chi به صورت مصرف خاکی در شاخسار گیاه لوبیا مشاهده شد که نسبت به Fe-EDDHA، 36 درصد جذب آهن بیشتری را نشان داد. رابطه متقابل مثبت و معنی داری بین وزن خشک شاخسار و مقدار آهن و نیتروژن در شاخسار گیاه لوبیا مشاهده شد. کاربرد خاکی Fe-Chi و کود آبیاری Fe-Tyr، بیشترین میاتگین فعالیت FCR ریشه را نشان دادند. در روش های محلول پاشی و کود آبیاری Fe-Tyr، فعالیت FCR برگ تا روز40ام از شروع آزمایش روند صعودی داشت. مصرف خاکی کلات Fe-Chi و محلول پاشی Fe-Tyr در طول دوره رشد گیاه، وضعیت تغذیه ای آهن را در گیاه لوبیا را بهبود بخشید.